Belarus blijft een dreiging voor Oekraïne: 'Ontzie Loekasjenko niet'
In het zuidoosten van Belarus worden deze week militaire oefeningen gehouden, nabij de Oekraïense grens. De bewegingen worden nauwlettend in de gaten gehouden door Oekraïne, omdat eerder Tsjernihiv en hoofdstad Kiev vanuit het Ruslandgetrouwe buurland werden aangevallen. Twee weken geleden werden nog raketten vanuit Belarus op Oekraïne afgevuurd.
De precieze rol van Belarus in de Russische invasie in Oekraïne blijft schimmig. Dictator Loekasjenko steunt Rusland, maar lijkt zijn eigen leger buiten het conflict te willen houden. Wel hint hij regelmatig op een direct conflict tussen Belarus en Oekraïne, omdat de regering in Kiev en de NAVO een gevaar zouden vormen voor zijn land.
"Dat is natuurlijk een grote leugen", zegt oppositiepoliticus en oud-minister Pavel Latoesjka, die gevlucht is naar de Poolse hoofdstad Warschau. "Hij beweert dat Oekraïne uit is op grondgebied van Belarus. Dat zegt hij ook over Polen en Litouwen." Delen van het huidige Belarus hoorden in het verleden bij oude Poolse en Litouwse rijken, maar de landen hebben geen enkele interesse om die gebieden 'terug te pakken'.
Loekasjenko claimt dat Oekraïne twee weken geleden heeft geprobeerd militaire bases in Belarus te bombarderen, maar dat de raketten werden onderschept. Er werd geen bewijs voor zo'n aanval geleverd. "Ondertussen wil hij zelf raketten opstellen langs de grenzen", ziet Latoesjka.
Geënsceneerde aanval
De Oekraïense inlichtingendienst GOeR zegt dat Russische troepen zogeheten false flag-operaties willen uitvoeren in Belarus. Daarbij worden aanvallen of aanslagen in Belarus zogenaamd door Oekraïne uitgevoerd, om zo Belarus bij de oorlog te kunnen betrekken. Volgens de GOeR zijn er plannen om een appartementencomplex op te blazen in Mazyr, ten noorden van Kiev, vergelijkbaar met aanslagen in Russische flats in 1999, ten tijde van de Tsjetsjeense oorlogen.
Ook Latoesjka zegt signalen van bronnen in het veiligheidsapparaat van Belarus te hebben ontvangen die duiden op zulke false flag-plannen. "Zo ligt er een plan om aan de Poolse grens een aanval op Belarus in scène te zetten, om te laten zien dat Belarus - en Rusland - door het hele Westen wordt aangevallen." Latoesjka kan zijn bronnen niet verder toelichten.
Deze oppositie-organisatie houdt de militaire troepenverplaatsing binnen Belarus bij:
De burgemeester van de West-Oekraïense stad Lviv houdt serieus rekening met het scenario dat vanuit Belarus een aanval op zijn regio wordt uitgevoerd. Daarmee zouden de westerse wapenleveranties aan Oekraïne kunnen worden afgesneden, zegt Illia Ponomarenko, defensiejournalist bij The Kyiv Independent.
Kernwapens
Ondanks alle dreiging, gaan zowel inlichtingendiensten als analisten er niet van uit dat Belarus daadwerkelijk met boots on the ground betrokken wil en zal raken in Oekraïne. Daarvoor zijn er onvoldoende militairen voorhanden: zo'n zeven bataljons zouden zijn opgesteld aan de grens met Oekraïne. "Daarnaast zal Loekasjenko terughoudend zijn omdat een militaire interventie in Oekraïne zeer impopulair is in Belarus", zegt Bob Deen, Oost-Europadeskundige van het Instituut Clingendael.
Dat beaamt oppositiepoliticus Latoesjka. "Er zullen massaprotesten komen en militairen zullen weigeren te vechten. Zij maken de afweging: óf ik laat me afslachten in Oekraïne of ik riskeer mijn leven in Belarus door het bevel te weigeren." Dat zal Loekasjenko's ondergang inluiden, voorspelt Latoesjka.
Het belangrijkste doel van de militaire dreiging is afschrikking, schrijft de Amerikaanse denktank ISW. Het dwingt de Oekraïners materieel en manschappen in het noordwesten te houden, ver weg van het daadwerkelijke front in het zuidoosten. Ook recente Russische wapenleveranties aan Belarus kunnen in dat licht worden gezien. Zo krijgt het land Iskander-raketsystemen, waarmee in theorie kernwapens kunnen worden afgevuurd.
Poetins marionet
Ook zonder 'eigen' militaire betrokkenheid draagt Loekasjenko verantwoordelijkheid voor de oorlog in Oekraïne, benadrukt Latoesjka. "We hebben het te weinig over zijn betrokkenheid. Hij liet Rusland gebruikmaken van het territorium en de infrastructuur van Belarus om Oekraïners te kunnen doden." Dat mag niet ongestraft blijven, aldus de politicus in ballingschap. Hij is daarom de actie #PunishPutinsPuppet gestart: 'Straf de marionet van Poetin'.
Latoesjka vreest dat bij een volgend sanctiepakket van het Westen Belarus wordt ontzien, bijvoorbeeld om graanexport uit Oekraïne via Belarus naar de EU mogelijk te maken. "Dat mag niet gebeuren, want dan zal Loekasjenko de grootste smokkelaar van de eeuw worden."
