Palestijnen koesteren weinig hoop bij bezoek Biden aan Midden-Oosten
Vandaag begint Joe Biden aan zijn eerste bezoek als Amerikaanse president aan Israël en de Palestijnse gebieden. Na het pro-Israëlische beleid van zijn voorganger Trump hadden Palestijnse leiders gehoopt op een kentering onder de Democraat. Maar van die hoop is intussen niet veel meer over.
"Het is een belangrijk bezoek, maar niet omdat we optimistisch zijn over wat het zal opleveren", zegt politicoloog Dalal Iriqat van de Palestijnse Amerikaans-Arabische Universiteit. "Het is hooguit een ultieme test of Biden nog iets van zijn beloftes zal waarmaken."
Vandaag en morgen spreekt Biden met Israëlische politici zoals de kersverse premier Yair Lapid en oppositieleider Benjamin Netanyahu, vrijdag ontmoet hij de Palestijnse president Mahmoud Abbas op de bezette Westelijke Jordaanoever.
In de aanloop naar zijn verkiezing had Biden aangekondigd een aantal eenzijdig pro-Israëlische beslissingen van zijn Republikeinse voorganger ongedaan te maken. Zo zou hij het door Donald Trump gesloten Amerikaanse consulaat voor de Palestijnen in Jeruzalem heropenen, maar daar is nog niets van terechtgekomen.
Tragische omstandigheden
Ook andere besluiten van Trump, zoals de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem, een stad die ook de Palestijnen als hun hoofdstad claimen, heeft Biden niet teruggedraaid. Wel heeft de president de financiële steun aan de Palestijnen opgeschroefd, en volgens mediaberichten komt daar de komende dagen nog eens 100 miljoen dollar bovenop voor Palestijnse ziekenhuizen.
Het valt tegen, zegt politicoloog Iriqat: "Trump was bot en pro-Israëlisch, maar tenminste wel eerlijk. Biden heeft van alles beloofd, maar er komt nauwelijks iets van terecht."
Ook de dood van Shireen Abu Akleh, de Amerikaans-Palestijnse journalist die in mei werd doodgeschoten bij een inval van het Israëlische leger, hangt als een donkere wolk over Bidens bezoek. De familie van het slachtoffer vraagt Biden om Israël verantwoordelijk te houden voor haar dood. Maar de Amerikanen zeggen dat er geen reden is om te geloven dat het schot opzettelijk gelost is en spreken van "tragische omstandigheden" die tot de dood van de 54-jarige Al Jazeera-verslaggever hebben geleid.
Meest urgente onderwerp
Na ontmoetingen met Israëlische politici gaat Biden vrijdag langs bij de Palestijnse president Abbas in Bethlehem, maar dat bezoek staat in de schaduw van zijn vlucht op dezelfde dag van Tel Aviv naar het Saoedische Jeddah. Hij is de eerste Amerikaanse president die rechtstreeks vanuit Israël naar Saudi-Arabië vliegt, een land waarmee Israël officieel geen betrekkingen onderhoudt en dat Biden tijdens zijn verkiezingscampagne nog een 'pariastaat' noemde.
Biden ziet zich vanwege de Russische invasie van Oekraïne en de oplopende brandstofprijzen genoodzaakt de banden met Saudi-Arabië weer aan te halen, maar de reis is ook voor Israël interessant. De afgelopen jaren knoopte dat land onder bemiddeling van oud-president Trump al diplomatieke banden aan met diverse Arabische landen, maar Saudi-Arabië is de grootste vis die Israël graag zou binnenhalen.
Een van de redenen dat Israël steeds beter kan opschieten met de Arabische Golfstaten in de regio, is de gezamenlijke vrees voor de Iraanse invloed in het Midden-Oosten. "Iran is voor Israël het meest urgente onderwerp om met Biden te bespreken", zegt de Israëlische oud-diplomaat Michael Oren, die Biden als vicepresident meemaakte toen hij ambassadeur in Washington was.
In de kou gezet
Maar wat Iran betreft, zitten Israël en de VS niet helemaal op een lijn. Terwijl de Amerikaanse president nog steeds streeft naar een akkoord over vermindering van Amerikaanse sancties in ruil voor beperking van het Iraanse atoomprogramma, zoekt Israël juist steeds nadrukkelijker de confrontatie met zijn belangrijkste vijand in de regio.
"Er zijn inderdaad verschillen, maar uiteindelijk is de band van Biden met Israël onverbrekelijk", zegt oud-ambassadeur Oren. Als zelfverklaard zionist geldt Joe Biden in de Amerikaanse politiek al decennia als een belangrijke bondgenoot van Israël, zowel als senator als later als vicepresident. Het wordt alweer het tiende bezoek aan Israël van de politicus, die zich erop laat voorstaan elke Israëlische premier sinds Golda Meir (1969-1974) te hebben ontmoet.
Als Biden vanmiddag wordt ontvangen door Lapid, wordt er weer een naam aan dat rijtje toegevoegd. "Het laat zien hoe lang hij al achter Israël staat", zegt de oud-diplomaat.
In hoeverre de banden tussen Israël en de Golfstaten de komende dagen verder worden aangehaald, is nog de vraag. Maar de Palestijnen voelen zich hoe dan ook in de kou gezet, zegt politicoloog Dalal Iriqat: "De koek wordt verdeeld door de VS, Israël en de Arabische landen, en voor ons blijft er weinig over."
