Israëlisch parlement maakt weg vrij voor nieuwe premier, maar wie is hij?
Het Israëlische parlement heeft zichzelf ontbonden en daarmee de weg vrijgemaakt voor nieuwe verkiezingen die op 1 november worden gehouden. Het zijn de vijfde verkiezingen in ruim drie jaar tijd.
De ontbinding van het parlement komt een dag voor het land een nieuwe premier krijgt. Yair Lapid neemt om middernacht het stokje over van Naftali Bennett en zal in ieder geval aanblijven tot de verkiezingen.
Dat hij premier zou worden was al de afspraak toen hij samen met Bennett en nog zes andere partijleiders ruim een jaar geleden een bonte coalitie smeedde om oud-premier Netanyahu de voet dwars te zetten. Het plan was dat de liberaal-zionistische Lapid het roer na twee jaar zou overnemen van de rechts-nationalistische Bennett, maar door de val van de regering kwam dat afgelopen week in een stroomversnelling. Na de ontbinding van het parlement vandaag, is hij de nieuwe regeringsleider.
Beroemdheid
Voor Israëliërs is Yair Lapid al sinds jaar en dag een bekende. "Hij werd eigenlijk al geboren als beroemdheid", zegt politiek analist Dahlia Scheindlin. "Hij leerde in zijn jeugd iedereen in de scene van Tel Aviv kennen." Zijn vader was een bekende journalist en politicus, zijn moeder was schrijver.
Lapid maakte zijn school niet af, maakte geen carrière in het leger, maar klom wel snel op in de mediawereld. Hij had een eigen talkshow op de vrijdagavond en ging ook het nieuws presenteren. Daarnaast schreef hij onder meer een tiental boeken en had hij een korte carrière als amateurbokser. "Een allround-celebrity", aldus Scheindlin.
Zo'n tien jaar geleden zette Lapid, net als zijn vader, zijn eerste stappen in de politiek, en met succes. Hij sprak met name kiezers in de seculiere middenklasse in en rond Tel Aviv aan en kwam met zijn partij Yesh Atid (Hebreeuws voor 'er is een toekomst') in het parlement. De grootste kritiek was dat hij nergens echt voor stond, maar zijn partij bleek een blijvertje met een programma in het midden van het politieke spectrum.
Zo ging het er aan toe in de Knesset, het Israëlische parlement:
Palestijnse kwestie
Lapid is in theorie voorstander van een tweestatenoplossing met naast Israël ook een Palestijnse staat, al heeft de Palestijnse kwestie voor hem geen hoge prioriteit. Ook het afgelopen jaar, tijdens de regering waaraan hij deelnam, waren er geen noemenswaardige initiatieven om het conflict en de bezetting van Palestijns gebied te doorbreken.
Ook met zijn economische ideeën houdt hij het midden tussen links en rechts in Israël. Hij kiest wel positie op het gebied van religie en staat: hij wil de invloed van de rabbijnen op de politiek beperken. Zo is hij bijvoorbeeld voorstander van openbaar vervoer op de Joodse rustdag., maar mede vanwege conflicten met religieuze coalitiepartners kwam er van grote hervormingen het afgelopen jaar niet veel terecht.
Tijdens de laatste drie turbulente jaren, met maar liefst vier parlementsverkiezingen, wist Lapid zijn naam verder te versterken. "Hij heeft stappen gezet als politicus", zegt analist Scheindlin. "Hij bleek bedreven in het politieke spel, wist zijn partij bijeen te houden en onwaarschijnlijke bondgenootschappen te smeden, met zelfs voor het eerst in decennia een Arabische partij in de coalitie."
Nu die regenboogcoalitie uiteen is gevallen, neemt Lapid dus het stokje over van Bennett. Maar wat kan hij de komende maanden uitrichten, als hoofd van een tandeloze regering? "Niet zoveel", zegt Amir Fuchs, onderzoeker bij het Israel Democracy Institute. "Hij kan niet met grote plannen of nieuw beleid komen, maar wel aan zijn imago als staatsman werken." Zo zal Lapid volgende maand de Amerikaanse president Biden ontvangen als die Israël bezoekt.
Netanyahu
Wellicht kan hij met dat soort foto-gelegenheden bouwen aan een premiersbonus om zo in te lopen op voormalig minister-president Netanyahu. De rechtse Likud-leider gaat op dit moment aan kop in alle peilingen, ondanks een strafzaak die tegen hem loopt vanwege omkoping en fraude. Lapid lijkt de belangrijkste troef van Israëliërs die hopen dat een terugkeer van Netanyahu hen bespaard blijft.
Of de verkiezingen een duidelijke winnaar zullen opleveren, is zeer de vraag. Hoewel de verkiezingsdatum nog ver weg ligt, zou zich volgens de laatste peilingen wederom een patstelling kunnen aftekenen, waarin zowel Netanyahu als diens tegenstanders geen meerderheid behalen. Premier Bennett doet in ieder geval niet meer mee aan de verkiezingen; hij maakte gisteren bekend zich terug te trekken uit de politiek.
