Plan duurzame boeren om crisis op te lossen: geen kunstmest, 'eerlijke' prijzen

Een groep van vier organisaties die duurzame boeren vertegenwoordigen, heeft een plan geschreven hoe de landbouwcrisis op te lossen. In het zogenoemde Groenboerenplan zetten ze in tien punten uiteen hoe de landbouwsector in hun ogen duurzaam en perspectiefrijk kan overleven.

Aan het plan zijn zo'n 2500 boeren verbonden, schrijft Trouw, dat als eerste berichtte over het initiatief. Dat is zo'n 5 procent van alle Nederlandse boeren, afgaande van de CBS-cijfers over de landbouwsector uit 2019 (ruim 53.000 boeren in totaal). Onder meer Triodos Bank steunt het plan.

Eerlijke prijs

De planschrijvers willen naar eigen zeggen ministers Van der Wal (Natuur en Stikstof) en Staghouwer (Landbouw) helpen "aan een overheidsbeleid dat perspectief biedt voor alle boeren die mee willen in de landbouwtransitie".

Zo stellen de organisaties dat het voor boeren "prima mogelijk" is landbouw te bedrijven zonder het gebruik van kunstmest, bestrijdingsmiddelen en met minder uitstoot van stikstof. Banken, de overheid en supermarkten moeten daar dan alleen wel op een andere manier voor samenwerken. Zo moeten de duurzame boeren een "eerlijke prijs" krijgen voor hun producten, bijvoorbeeld door de btw te verlagen. Producten die niet duurzaam zijn geproduceerd, zouden juist extra belast moeten worden.

Verder moeten boeren "die deel van de oplossing zijn" snel duidelijkheid krijgen of ze door kunnen met hun bedrijf en zou grond die vrijkomt als een boer is uitgekocht eventueel ook beschikbaar moeten komen voor een nieuwe, jonge boer die zich verbindt aan kringlooplandbouw. "Sluit de kringloop", schrijven de organisaties.

De initiatiefnemers betogen verder dat er ruimte is "voor een sterk gereduceerde varkens- en pluimveesector" en ze schrijven dat grote, intensieve veebedrijven met weinig of geen grond, "die vaak de grootste piekbelasters zijn", als eerste in aanmerking moeten komen voor uitkoop.

Draagvlak onduidelijk

Het is niet duidelijk hoe die boeren naar het plan van de biologische boeren kijken. Geen van de boerenorganisaties die nadrukkelijk betrokken waren bij recente, grote demonstraties tegen het kabinetsbeleid, zoals Farmers Defence Force, LTO Nederland of Agractie, hebben zich verbonden aan het plan.

Imke de Boer, hoogleraar Dieren & Duurzame Voedselsystemen aan de Wageningen University, omschrijft het plan tegenover Trouw als een goed begin. Ze vreest alleen voor het draagvlak in de rest van de sector. "Willen andere boeren dit? Het moet duidelijk zijn dat je geld kunt verdienen met duurzaamheid zonder dat je per se biologisch boer wordt", zegt De Boer.

Minister Van der Wal voor Stikstof presenteerde krap een maand geleden haar stikstofplannen. Daaruit bleek dat in delen van Nederland de stikstofuitstoot met 70 procent moet worden teruggedrongen.

Het gaat daarbij om 131 gebieden vlak bij kwetsbare natuur. Dat betekent dat niet alle boeren kunnen doorgaan met hun bedrijf. De provincies hebben nu als opdracht de plannen verder uit te werken. Het stikstofplan leidde tot ophef in de landbouwsector, met tal van protesten tot gevolg.