Uslu: bereid NCTV naar risico's 'omvolkingstheorieën' te vragen

Staatsssecretaris Uslu is bereid om de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) een toelichting te vragen op de risico's voor de nationale veiligheid van het uitzenden van 'omvolkingstheorieën' op de publieke omroep. Dat schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer.

Uslu zegt dat na een verzoek van een Kamermeerderheid van D66, VVD, PvdA, GroenLinks, PvdD, ChristenUnie, Denk, Volt en de Lijst Gündogan. De partijen vinden dat de publieke omroep Ongehoord Nederland (ON) te ver is gegaan met het uitzenden van een gesprek met de Vlaamse politicus Filip Dewinter over de extreemrechtse omvolkingstheorie.

Uslu vindt dat de kwestie inhoudelijk vooral aan de publieke omroep is, maar ze is wel bereid de NCTV de risico's te laten toelichten. Ze geeft wel aan dat de NCTV op dit moment beperkt is in de uitvoering van zijn analysetaken, omdat er geen gebruik gemaakt kan worden van "online monitoring van open bronnen."

De negen politieke partijen stelden na de uitspraken in het programma vragen aan Uslu en aan minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid. Ze wezen erop dat aanslagplegers dergelijke theorieën hebben gebruikt als rechtvaardiging van hun terreurdaden.

Gevaarlijke complottheorie

D66-Kamerlid Sjoerdsma sprak in het NOS Radio 1 Journaal van "levensgevaarlijke complottheorieën". "En ook nog onweersproken en zonder enige kritiek." Sjoerdsma wees daarbij op de recente aanslag in de Amerikaanse stad Buffalo, waarbij een 18-jarige nationalistische extremist tien zwarte mensen doodschoot. De schutter geloofde ook in de omvolkingstheorie, zo kwam naar voren.

Ombudsman Margo Smit stelde in een onderzoek dat Ongehoord Nederland (ON) de Journalistieke Code van de NPO heeft geschonden. Op het gebied van betrouwbaarheid en waarheidsgetrouwheid schiet ON volgens Smit tekort. Ze stelt dat Dewinter de ruimte kreeg om te spreken en niet bevraagd werd op bewijs voor zijn uitspraken.

'NCTV beperkt in mogelijkheden'

Uslu zegt dat de NCTV nu beperkt is in de mogelijkheden.

De wet die als grondslag dient voor de analysetaken van de NCTV (de Wet verwerking persoonsgegevens coördinatie en analyse terrorismebestrijding en nationale veiligheid) is op dit moment in behandeling bij de Kamer. In afwachting daarvan zijn deze taken opgeschort. Uslu wijst erop dat dit betekent dat er nu vanuit de NCTV geen direct zicht is op hoe er bijvoorbeeld door groepen rechtsextremisten online wordt gereageerd.

Maar vragen om een toelichting op de risico's kan wel, aldus Uslu.