Arbeidsongeschikt verklaard met long covid: 'Voelt als erkenning'
Dat uitkeringsinstantie UWV in de eerste vijf maanden van dit jaar zo'n 450 mensen met langdurige coronaklachten arbeidsongeschikt heeft verklaard, voelt voor Marjo de Leeuw als een erkenning. De Leeuw werkt bij C-support, een hulporganisatie die in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid mensen met long covid ondersteunt. "Voor mensen die long covid hebben, is het vaak onzeker of ze ooit nog kunnen werken", zegt ze. "We zien nu dat het UWV de beperkingen die deze mensen hebben serieus neemt."
Het UWV verklaarde zo'n twee derde van de mensen die zich in de eerste vijf maanden van dit jaar met langdurige coronaklachten lieten beoordelen volledig arbeidsongeschikt. Het gaat om mensen die aan het begin van de coronacrisis ziek werden en daarna ernstige klachten ontwikkelden. Zo ernstig, dat ze niet meer volledig - of helemaal niet - kunnen werken.
Het is voor het eerst dat UWV een beeld geeft van het lot van een grote groep mensen met long covid. Deze mensen zijn na twee jaar ziekte op het punt gekomen dat hun werkgever hun loon niet meer doorbetaalt. "Dat betekent vaak een forse achteruitgang in hun inkomen", legt De Leeuw uit. "En dan komt je bij het UWV." De uitkeringsinstantie kijkt dan naar een (al dan niet gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA) of de bijstand.
Om voor de WIA in aanmerking te komen, moet je gekeurd worden door een arts. Bij veel mensen met long covid waren er zorgen dat ze daar niet doorheen kwamen, omdat er nog veel onbekend is over hoe de ziekte zich over de tijd ontwikkelt. Uiteindelijk is van die eerste groep van 736 mensen 62 procent voorlopig arbeidsongeschikt verklaard.
Een klein deel krijgt een volledige en duurzame arbeidsongeschiktheidsuitkering; het grootste deel van deze groep een uitkering die na verloop van tijd opnieuw bekeken moet worden. Volgens het UWV willen de meeste mensen herstellen en weer aan de slag.
Soms toch harde boodschap
Een kwart van de gekeurden krijgt een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering. Zij moeten volgens de keuringsarts een substantieel aantal uren per week kunnen werken. Die boodschap komt bij sommigen hard aan, zoals bij Natasja Boon.
Ze kreeg corona in maart 2020, waarschijnlijk opgelopen op wintersport. Ze belandde in een kunstmatige coma op de intensive care en is nog niet hersteld. "Ik heb onder meer schade aan de longen opgelopen. Daarnaast heb ik long covid, waardoor ik vaak 's middags moet slapen en vermoeid ben op de raarste momenten."
Dat de keuringsarts desondanks besloot dat ze 32 uur kon werken en haar dus slechts gedeeltelijk afkeurde, was een akelige boodschap. "Ik was sprakeloos, hoe moet ik dat doen?", zegt Boon. Ze ging in bezwaar. "Het vervelende is dat die procedure tot eind dit jaar kan duren."
FNV maakt zich zorgen
"Ik maak me zorgen over de groep mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt is verklaard omdat hun inkomen afhankelijk is van of ze nog gedeeltelijk werk kunnen vinden", zegt Kitty Jong, vicevoorzitter van vakbond FNV. "Verder vraag ik me af of je belastbaarheid van mensen kan beoordelen terwijl die dagelijks kan verschillen. Waar is de keuring op gebaseerd? Daar hebben wij veel vraagtekens bij."
Hoewel Boon dus hoopt dat ze uiteindelijk grotendeels een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt, is ze ook blij dat long covid nu erkend wordt. "Het is goed dat mensen volledig afgekeurd worden. Er zijn mensen die een lichte corona doormaken, maar er nu veel slechter aan toe zijn. Zo erg ben ik er gelukkig ook niet aan toe."
Dat zegt ook Nadine Böke. Ze werd ziek in de eerste golf. Haar werkgever, de Universiteit van Amsterdam, besloot haar salaris nog een half jaar langer door te betalen. "Ik werk inmiddels weer halve dagen, want ik vind mijn werk leuk. Maar daarna ben ik helemaal op en kan ik niets meer".
Wat er over een half jaar gebeurt met Böke, is onzeker. "Ik vind het spannend wat het UWV gaat besluiten. Uit mijn werk als adviseur wetenschapscommunicatie weet ik dat een deel van de mensen beter wordt, maar een deel ook niet. Zelf heb ik vooral last van fysieke klachten. Mijn hartslag loopt bij lichte inspanning al heel hoog op. En als ik me te veel inspan, krijg ik koorts en maagklachten." Bökes keuring is waarschijnlijk in de winter.
