Trump 'schold vicepresident uit' in laatste telefoontje voor Capitoolbestorming

Een woest telefoontje was het laatste contact tussen de Amerikaanse president Trump en zijn vicepresident Pence voor de Capitoolbestorming van vorig jaar. Getuigen zeggen dat Trump zijn tweede man uitschold, omdat die niet wilde meewerken aan een plan de president aan de macht te houden.

"Het gesprek verliep verhit", zei Trumps dochter Ivanka in een videogetuigenis. "Zijn toon was totaal anders dan hoe ik hem eerder tegen de vicepresident had horen praten."

Een assistent van president Trump verklaarde dat hij het woord 'watje' hoorde gebruiken, wimp. Ivanka zou tegen een medewerker die dag hebben gezegd dat haar vader "het p-woord" had gebruikt, pussy, oftewel mietje. The New York Times schreef eerder al dat Trump Pence toebeet: "Je kunt de geschiedenis in gaan als een patriot of als pussy."

De getuigenissen over dat telefoontje:

In de derde hoorzitting van het Huis van Afgevaardigden over de onlusten stond het juridische trucje centraal waarmee Trump ondanks de verloren verkiezingen aan de macht had willen blijven. Daarin was voor Pence een hoofdrol weggelegd: hij moest weigeren de officiële overwinning van de Democraat Joe Biden te bekrachtigen, waarna het Congres Trump alsnog als winnaar zou kunnen aanwijzen.

Medewerkers van Pence getuigden dat de vicepresident Trump vooraf meerdere keren had gezegd dat deze procedure ongrondwettelijk was en hij dus niet zou meewerken. "De wettekst, de geschiedenis en - laten we wel zijn - ons boerenverstand boden geen rechtvaardiging om de vicepresident deze macht te geven", concludeerde een topadviseur van Pence.

Opgezweept

Hoewel Pence dit Trump ook meerdere malen liet weten, bleef de president erop zinspelen dat zijn truc kon werken. "Ik hoop maar dat Mike Pence het juiste gaat doen", hield hij zijn aanhangers voor het Witte Huis die dag voor.

"Donald Trump stuurde de meute op hem af", concludeerde de Democratische voorzitter Thompson in de hoorzitting, zeker omdat er in een eerdere versie van Trumps speech die dag aanvankelijk geen woord over Pence stond.

Pence' medewerkers waren woest dat de president de menigte zo opjutte. Toen honderden mensen enkele uren later het Congresgebouw bestormden, werd er luid gescandeerd dat Mike Pence moest worden opgehangen. Beveiligers wisten hem net op tijd weg te krijgen: op een gegeven moment was de woedende menigte Pence tot op zo'n twaalf meter genaderd.

In foto's die niet eerder waren vrijgegeven, was te zien dat Pence met zijn vrouw, dochter en medewerkers toevlucht zocht in de parkeergarage in de catacomben van het Capitool.

Terwijl Pence zich schuilhield, twitterde Trump dat "Mike Pence niet genoeg moed had om te doen wat nodig was". Dat was volgens een Witte Huismedewerker "olie op het vuur" en "het laatste dat hij op dat moment had moeten twitteren". In de garage ergerde Pence zich volgens aanwezigen dat Trump geen contact zocht, ondanks al het geweld.

Door telefonisch overleg met Congresleiders en militaire bevelhebbers probeerde Pence grip op de situatie te krijgen. Een suggestie van beveiligers om alvast in een auto te gaan zitten, weigerde hij. "Hij wilde niet het risico nemen dat de hele wereld de vicepresident uit het Capitool zou zien vluchten", zo verklaarde een adviseur.

Pence zelf weigerde te getuigen tegenover de commissie, volgens ingewijden omdat hij de nog altijd machtige Trump niet publiekelijk wil afvallen. Wel kregen zijn medewerkers toestemming van hem om hun verhaal te doen. Trump noemde de hoorzitting in een reactie een schijnvertoning en zei dat burgers op de dag van de bestorming alleen verantwoording van politici wilden afdwingen.

Openbare hoorzittingen

Na een jaar onderzoek, duizend getuigenverhoren en 140.000 doorgelezen documenten houdt de onderzoekscommissie de komende tijd openbare hoorzittingen om precies te schetsen hoe Trump probeerde aan de macht te blijven en verantwoordelijk kan worden gehouden voor het geweld op 6 januari 2021. Dat kan de opmaat zijn voor strafrechtelijke stappen, een primeur in het geval van een Amerikaanse president.

Mike Pence keerde ruim zeven uur nadat betogers waren binnengevallen terug naar de Senaatszaal, waar diep in de nacht Joe Biden officieel tot winnaar werd uitgeroepen. De chef-staf van Pence stuurde na afloop een bijbeltekst waar zijn diepgelovige baas troost uit putte. "Ik heb de goede strijd gestreden, de wedloop volbracht, het geloof behouden."