IND worstelt met 'buikpijnzaken', want werk wordt ingewikkelder

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) vindt dat wetten en regels het soms onmogelijk maken om de menselijke maat te hanteren bij het behandelen van asielvragen. In een rapport aan de Tweede Kamer schrijft de dienst te worstelen met sommige "buikpijnzaken", mede omdat de zaken steeds complexer worden.

Verder zegt de IND stabiele financiering nodig te hebben, in plaats van dat er steeds automatisch wordt bezuinigd als er tijdelijk minder asielzoekers naar Nederland komen.

Op dit moment lopen de wachttijden voor asielaanvragen mede door eerdere bezuinigingen op. Vertrokken medewerkers bleken moeilijk vervangbaar toen de asieldruk weer toenam en nieuw personeel opleiden duurt lang.

Ouderen teruggestuurd

Voor het eerst vertelt de IND met dit stuk de Tweede Kamer over de knelpunten waar medewerkers in de dagelijkse praktijk tegenaan lopen. Zo zou de dienst graag zien dat er ruimte komt voor "de menselijke maat". Beslismedewerkers en directie zitten soms in hun maag met beslissingen die ze moeten nemen, bijvoorbeeld bij ouderen die geen recht hebben op gezinshereniging.

In 2012 schafte het toenmalige kabinet het zogeheten ouderenbeleid af, onder meer om te voorkomen dat deze ouderen een beroep op een uitkering zouden doen. Daarop kreeg de IND veel kritiek. "Welk harteloos persoon stuurt nu een oma van 81 terug?", citeert de dienst een criticus. Terwijl de medewerkers op zo'n moment volgens de IND het beleid uitvoeren dat het kabinet en Tweede Kamer hebben vastgesteld. Aan de huidige staatssecretaris Van der Burg zijn voorstellen voor alternatieven gedaan, staat in het stuk.

In de Nederlandse asielopvang is momenteel geen bed over. En het is maar de vraag of er voldoende plekken bijkomen om de groeiende toestroom aan te kunnen. Waar gaat het precies mis en hoe heeft dat zo ver kunnen komen?

De lastigste zaken voor de IND zijn aanvragen van asielzoekers die zeggen in Nederland te willen blijven omdat ze in hun eigen land in gevaar zijn vanwege hun geloof of seksuele geaardheid. Want hoe controleer je bijvoorbeeld dat een asielzoeker echt bekeerd is tot bijvoorbeeld het christendom en om die reden wordt vervolgd?

De IND geeft verder aan dat door toenemende eisen van politiek en rechters het steeds moeilijker wordt om tijdig te beslissen over asielaanvragen en om nieuwe medewerkers op het vereiste kennisniveau te brengen. De dienst vraagt zich daarbij af de beslissingen met al die extra eisen inhoudelijk ook daadwerkelijk beter zijn geworden.

Afgelopen april liet de IND al weten dat een derde van de asielaanvragen niet binnen de wettelijke zes maanden afgehandeld kan worden. Vorige maand concludeerde de Inspectie Veiligheid en Justitie dat de IND onvoldoende geld en mensen heeft om aanvragen altijd goed te beoordelen.