Tweespalt in golfwereld om Saudische toernooireeks, ook Trump laat zich uit

Saudi-Arabië investeert al jaren in sport, bijvoorbeeld in het voetbal en de Formule 1. Nu is ook het golf aan de beurt: de veelbesproken LIV Golf-tour moet gaan concurreren met de PGA Tour, de grote, traditionele organisator van een aantal klassieke toernooien.

Na maanden van fel debat over de Saudische investeringen in het golf werd in Londen donderdag de eerste speeldag van het eerste LIV-toernooi afgewerkt. De PGA besloot daarop alle 'dissidente' spelers die daaraan meededen te schorsen.

Bekende deelnemers zijn onder anderen Phil Mickelson, Dustin Johnson en Sergio Garcia. Andere wereldtoppers als Rory McIroy en Tiger Woods weigerden deelname.

"We hebben allemaal weleens een fout gemaakt." Deze waarheid als een koe werd uitgesproken door Greg Norman, oud-golfer en een drijvende kracht achter de LIV-tour. Het was zijn antwoord op de vraag wat hij vond van de brute moord op de journalist Jamal Khashoggi, criticus van het regime van Saudi-Arabië.

"Ze hebben het toegegeven en alles is besproken." Wat betreft Norman, die door de Saudische investeerders met een enorme zak geld op pad werd gestuurd om de nieuwe competitie op poten te zetten, was de kous daarmee wel af.

Storm van kritiek

Maar dat gold niet voor de rest van de golfwereld. Zijn opmerkingen kwamen Norman op een storm van kritiek te staan. Terwijl steeds meer golfers van naam zich aanmeldden voor de nieuwe competitie, bleef het debat erover aanhouden.

Centrale vraag daarin: kun je het maken om mee te werken aan deze nieuwe vorm van Saudische sportswashing, het inzetten van sport door een overheid om diens slechte reputatie op het gebied van mensenrechten op te vijzelen?

Dat er een nieuwe competitie werd opgericht om te concurreren met de machtige Amerikaanse PGA, is niet zo verrassend. Net zoals in het voetbal, waar grote clubs zich met de Super League probeerden af te scheiden van de UEFA, waren er ook in het golf al decennialang geruchten over concurrerende competities. Al die plannen bloedden echter dood nog voor ze concreet werden.

Dit keer lag het dus anders. Investeren in de golfsport paste prima in de Vision 2030, het Saudische beleidsplan dat het doel heeft het land te ontwikkelen en op de kaart te zetten. Mogelijk gemaakt door investeringen door het staatsfonds Public Investment Fund, dat onder meer als eigenaar van voetbalclub Newcastle United in de boeken staat.

Voor de roemrijke PGA Tour, waar al decennia alle wereldtoppers in actie komen, betekent de komst van die LIV-tour een enorme bedreiging. Gevreesd wordt dat de wereldtop massaal zal zwichten voor het grote geld en de PGA zal verruilen voor de LIV.

De PGA voert nu dus een zero-tolerance beleid: het is óf de PGA spelen óf de LIV. Dat ondervonden donderdag zeventien spelers die - nog altijd aangesloten bij de PGA - in actie kwamen op het eerste LIV-toernooi in Londen. Zij werden allen geschorst door de PGA.

Toen de plannen van de LIV net bekend werden, leek de harde houding van de PGA voldoende af te schrikken. Veel topgolfers lieten zich sceptisch uit over de nieuwe competitie. Maar al snel bleek de betekenis van die woorden relatief.

'Scary motherfuckers'

In februari lekten off the record-opmerkingen van zesvoudig major-winnaar Phil Mickelson uit. Hij noemde de Saudi's scary motherfuckers, waar je maar beter niet mee in zee moest gaan. Hij bleef daarna lange tijd stil. Tot afgelopen maandag, toen bekend werd dat hij toch voor de LIV heeft gekozen.

Net als Norman kregen ook Mickelson en andere deelnemende golfers veel kritiek. Ook van voormalig nummer één van de wereld Rory McIlroy. "Een beslissing die je puur om het geld neemt, pakt uiteindelijk meestal niet zo uit als je hoopt", zei hij.

De discussie liet zich goed samenvatten in een kort vraaggesprek tussen golfers Ian Poulter en Lee Westwood met Sky Sports, op een persconferentie in aanloop naar het eerste LIV-toernooi.

Het tweetal werd gevraagd of er überhaupt een morele grens is om ergens te spelen. Zouden Poulter en Westwood ook uitkomen op een door Vladimir Poetin georganiseerd toernooi? En zouden ze ten tijde van de apartheid in Zuid-Afrika hebben gegolfd?

Poulter en Westwood weten zich weinig raad met die vragen. "We geven geen antwoord op speculatie."

Begrip

Ondanks alle kritiek is er ook begrip voor de golfers die naar de LIV zijn overgestapt. Mickelson merkte in het gewraakte off-the-record-gesprek ook op dat een reden om tóch met de Saudi's in zee te gaan, zou zijn om de PGA aan te pakken.

De PGA wordt vaker verweten dat het slecht voor zijn spelers zorgt, dat er weinig innovatieve plannen worden gemaakt en dat het golf daardoor onvoldoende wordt ontwikkeld.

Ook Donald Trump is het daarmee eens. De oud-president maakte op Twitter korten metten met de 'gierigheid' van de PGA. "Met de steun van Saudi-Arabië zullen er enorme hoeveelheden geld beschikbaar zijn voor spelers en goede doelen", schreef hij op Twitter.

"Als gevolg van deze nieuwe competitie zal de PGA gedwongen worden om ook financieel over de brug te komen. Golfers moeten de LIV omarmen."

Als tegenargument op de kritiek wordt daarbij vaak gewezen op de dubbele maten waarmee gemeten zou worden: er vloeit geld vanuit alle hoeken van de wereld richting allerlei grote sporten. Waarom moeten nou net de LIV en de aangesloten golfers zo worden bekritiseerd?

Status als outcast

Donderdag om 15.00 uur werd dan toch de eerste LIV-slag geslagen. Op de Centurion Club in Londen is de eerste editie inmiddels in volle gang.

Ragnar Niemeijer, golf-commentator van NOS, zag hoe groot de impact van het debat over de LIV op de golfwereld is geweest. "Het is een discussie die heel diep gaat. Toen de plannen bekend werden, zei Rory McIlroy dat hij 'aan de juiste kant van de geschiedenis wilde staan'. Ook in de media werd in good and bad guys gedacht."

"Dat sommige deelnemende golfers zeggen dat ze het voor de ontwikkeling van de sport doen, is lachwekkend. Het gaat natuurlijk om geld. In principe valt er wel wat te zeggen voor de claim van spelers dat het golf onvoldoende wordt vernieuwd: het spel wordt al 100 jaar op dezelfde manier gespeeld. Maar daar gaat het nu niet om: het gaat nu om waar het geld vandaan komt."

De LIV zal zich aan de status van 'outcast' moeten ontworstelen om succesvol te zijn. "Het is de vraag hoe sponsoren van spelers ermee om zullen gaan. Daarnaast blijkt de PGA zich met de schorsing dus keihard op te stellen en is het de vraag of de punten in de wereldranking mee zullen tellen."