'Huiveringwekkend bewijs voor samenzwering Capitoolbestorming', zegt onderzoekscommissie
Precies 50 jaar na de roemruchte inbraak in het partijkantoor van de Democraten door een president die herkozen wilde worden, beginnen deze week in Washington D.C. openbare verhoren die doen denken aan de openbare Watergate-verhoren uit de jaren 70. Dit keer over de inbreuk op het democratisch proces door een president die in 2020 na de verkiezingen weigerde zijn verlies toe te geven.
De commissie die de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 onderzoekt zegt over 'huiveringwekkend' bewijs te beschikken waaruit zal blijken dat oud-president Trump opzettelijk en illegaal de bestorming in gang heeft gezet om aan de macht te blijven, tegen de wil van het Amerikaanse volk in.
Paniekerige tekstberichten
Op de dag dat het Congres de verkiezingsuitslag moest bekrachtigen bestormde een opgejutte menigte na een opruiende speech van de verslagen president het Capitoolgebouw. Ze braken door ramen en deuren en drongen door in het hart van de democratie, tot ín de zetel van de Senaatsvoorzitter. Vijf mensen kwamen om het leven, onder wie een vrouw die werd doodgeschoten door de politie. Honderden mensen raakten gewond, onder wie 138 politieagenten.
Terwijl in het Witte Huis paniekerige tekstberichten van Congresleden binnenkwamen die opriepen om in te grijpen keek de president ruim drie uur lang naar de tv en deed niets. De hele wereld kon zien hoe wereldmacht Amerika een paar uur wankelde. Hoe een gewelddadige opstand bijna een einde maakte aan de oudste democratie ter wereld, zoals de Amerikanen het zelf trots noemen.
Of was er alleen maar sprake van een uit de hand gelopen protest van mensen die zich in the heat of the moment hadden laten meeslepen door de massa, zoals veel Republikeinen en conservatieve media volhouden? Volgens hen moet de dramatiek van de gebeurtenissen op 6 januari niet overdreven worden.
Mensen moeten met eigen ogen zien hoe makkelijk ons democratische systeem ontmanteld kan worden als we het niet verdedigen.
Maar wat gebeurde er in die benarde uren precies achter de muren van het Witte Huis? Met wie communiceerde de president en in hoeverre was hij de aanstichter of zelfs organisator van het volksprotest? Daar heeft de onderzoekscommissie de afgelopen maanden geprobeerd achter te komen en volgens de Republikeinse vicevoorzitter Liz Cheney was er sprake van een goed georganiseerde samenzwering om Trump aan de macht te houden.
"Tijdens ons onderzoek ben ik niets tegengekomen wat mijn zorgen heeft verminderd," zei ze in een interview met tv-zender CBS deze week. Op de vraag waarover ze zich meer zorgen is gaan maken antwoordde ze: "Hoe uitvoerig, uitgebreid en veelvoudig deze poging om de macht vast te houden was."
Volgens haar zijn de openbare verhoren er dan ook voor om de Amerikaanse bevolking te tonen hoe kwetsbaar een democratie kan zijn: "Mensen moeten met eigen ogen zien hoe makkelijk ons democratische systeem ontmanteld kan worden als we het niet verdedigen."
Kijk hier wat er gebeurde toen Trump-aanhangers het Capitool binnendrongen:
De afgelopen maanden heeft de commissie meer dan duizend getuigen gehoord, 135.000 documenten verzameld en de hand weten te leggen op privé-communicatie tussen hoge Witte Huis-medewerkers, persoonlijk adviseurs van Trump, Republikeinse Congresleden en extreemrechtse groeperingen, die een grote rol hebben gespeeld bij de bestorming van het Capitool.
Vrijwel iedere poging van de commissie om achter de waarheid te komen werd tegengewerkt. Vertrouwelingen van Trump weigerden te komen getuigen en er is een gat van ruim zeven en een half uur in de telefoontranscripties van de voormalige president. Maar uiteindelijk denkt de commissie nu een duidelijk beeld te kunnen schetsen van wat er zich heeft afgespeeld.
Om de conclusies kracht bij te zetten beginnen donderdagavond de openbare getuigenverhoren. "We hebben bewijs gevonden dat er sprake is geweest van veel meer dan alleen aansporing," zei vooraanstaand Democratisch commissielid Jamie Raskin tegen The Washington Post.
Hij voegde daaraan toe dat uit de verhoren het verhaal naar voren zal komen van "een samenzwering die de uitkomst van de presidentsverkiezingen van 2020 teniet had moeten doen en de overdracht van de macht had moeten verhinderen."
Om dat verhaal te kunnen vertellen zal de commissie tot nu toe geheimgehouden documenten, foto's en videomateriaal van het Witte Huis presenteren. Getuigen zijn opgeroepen om dat materiaal met verklaringen onder ede te ondersteunen.
Wie er komen is nog niet bekendgemaakt, maar verwacht wordt dat topambtenaren van vicepresident Mike Pence en medewerkers van Trumps voormalige stafchef Mark Meadows hun opwachting zullen maken.
Morele test
De getuigenverhoren vinden plaats onder het oog van de natie en worden rechtstreeks op tv uitgezonden op prime time, als er miljoenen mensen kijken. Maar ondanks de wens van Liz Cheney om zo tegenover het Amerikaanse publiek te bewijzen dat er sprake is geweest van een samenzwering zullen de Trump-aanhang en miljoenen mensen van haar eigen Republikeinse partij er niet naar kijken.
De best bekeken conservatieve zender Fox News, die blijft volhouden dat 6 januari een uit de hand gelopen protest van vreedzame demonstranten was, heeft besloten de openbare verhoren niet uit te zenden. Zo zal de achterban van Trump het nieuwe bewijsmateriaal nooit zien, maar de vraag is ook maar helemaal of die zich erdoor had laten overtuigen.
Volgens hen is de onderzoekscommissie zelf het resultaat van een samenzwering tegen hun president Trump, wiens leugen dat hij de verkiezingen heeft gewonnen ze nog steeds geloven. "Trump heeft tot nu toe geen berouw betoond, sterker nog, zijn uitspraken worden alleen maar extremer," aldus Cheney. Hoe de Republikeinen omgaan met de nasleep van 6 januari is volgens haar een morele test voor haar partij.
