Hoofd IC-artsen: diversiteitsbeleid nodig voor ernstig zieke niet-westerse mensen
IC-artsen moeten in de toekomst op een andere manier omgaan met patiënten met een niet-westerse achtergrond. Dat zegt het hoofd van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC), Iwan van der Horst, tegen de NOS. Hij heeft binnen de NVIC een oproep gedaan en er komt op korte termijn een werkgroep diversiteit.
Aanleiding is dat Turkije in coronatijd tientallen patiënten heeft opgehaald binnen Europa, van wie zeker tien uit Nederland. Het gaat om patiënten die heel ziek waren of ernstige onderliggende aandoeningen hebben, en bij wie de artsen in Nederland geen perspectief meer zagen voor verdere behandeling. In Turkije zijn deze patiënten wel verder behandeld.
In Nederland hebben artsen afspraken gemaakt over wat een waardig bestaan betekent. Hier wordt het als zinloos gezien om mensen in leven te houden die zonder uitzicht op herstel aan de beademing liggen en niet kunnen communiceren.
Het is niet de bedoeling om deze afspraken te veranderen, of ze aan te passen voor mensen met een niet-westerse achtergrond, benadrukt Van Der Horst. Wel moet het beleid volgens hem beter uitgelegd worden.
Ook genderdiversiteit
Er zijn al verschillende initiatieven als het gaat om interculturele zorg, maar daarbovenop komt binnen de NVIC dus ook een werkgroep diversiteit. De werkgroep gaat niet alleen kijken naar culturele kwesties, maar ook naar andere thema's, zoals gender.
"We moeten met elkaar dat gesprek aangaan", zegt Van der Horst. Door verschillen in achtergrond en cultuur wordt soms verschillend naar situaties gekeken. "Er komen steeds meer mensen met een niet-westerse achtergrond. Dat is gewoon de nieuwe werkelijkheid."
Dilara (25) is een van de Turks-Nederlandse patiënten die naar Turkije werden gebracht. Vorig jaar belandde ze met hoge koorts en een infectie in het Isala-ziekenhuis in Zwolle. Ze bleek acute leukemie te hebben en werd in coma gehouden. De artsen zagen geen kans op herstel.
Haar familie vroeg hulp aan Turkije. Nu is ze in Turkije bij bewustzijn en revalideert ze, zegt haar broer Onur Sahin. Als alles goed gaat, gaan de artsen daar beginnen met stamceltherapie.
Sahin kwam met zijn verhaal over zijn zus in het nieuws. Sindsdien krijgt hij berichten van mensen in Nederland. "Ze zeggen dat ze begrijpen wat wij hebben meegemaakt, en dat ze heel goed snappen dat wij een andere optie hebben. Dat hadden zij ook gewild."
De familie Sahin is woedend op de artsen in het Zwolse ziekenhuis. Onur Sahin heeft het gevoel dat patiënten in Nederland te snel opgegeven worden. "Ik wil Nederland niet zwartmaken, maar het is voor mij heel simpel: zolang iemand niet hersendood is, doe je er alles aan om iemand in leven te houden: de wonderen zijn de wereld niet uit."
Je verlangt naar hoop en genezing en dus zoek je naar een wonder.
Iemand die vaak hiermee te maken krijgt, is Mustafa Bulut. Hij is geestelijk verzorger in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg. Daar hebben ze een richtlijn ontwikkeld om artsen handvatten te bieden. Tientallen ziekenhuizen zouden er gebruik van maken.
Volgens Bulut is het logisch dat mensen met een dubbele nationaliteit de benadering van beide landen vergelijken. "Helemaal in zo'n situatie. Je verlangt naar hoop en genezing en dus zoek je naar een wonder. En als je dan een voorbeeld ziet waarbij het goed is afgelopen, dan denk je: dat kan bij mij ook zo zijn. Mensen met een migratieachtergrond bespreken ook de dood liever niet, dat is nog taboe. Terwijl we in Nederland dat juist doen en daar botst het al."
Ook wantrouwen is een probleem. Vaak hebben deze patiënten of hun familieleden het gevoel dat artsen niet alles hebben gegeven. Dat heeft volgens Bulut te maken met de polarisatie in Nederland. "Wij polariseren keihard. Dat zorgt ervoor dat we uit elkaar groeien, dat we elkaar wantrouwen. Deze patiënten voelen zich daardoor minder welkom, bijvoorbeeld in een ziekenhuis. Die kunnen daardoor als lastig worden ervaren. En dat leidt tot onnodige en vervelende situaties." In sommige ziekenhuizen komt er zelfs beveiliging aan te pas.
Iedereen googelt alles
"Vroeger zei de dokter iets en iedereen nam dat gewoon aan", zegt Bulut. "Nu is dat niet meer zo. Zelfs veel jongeren, en niet alleen patiënten met een niet-westerse achtergrond, googelen alles tegenwoordig en ook dat leidt tot wantrouwen."
Op dit moment heeft een op de vier mensen in Nederland een migratieachtergrond en over 25 jaar is dat een op de drie, zegt Bulut. De zorg moet hierop voorbereid zijn, vindt hij. Volgens hem valt of staat alles met communicatie.
Zo wreekt zich soms dat Nederland een land van transparantie is, ook over de behandeling. "Slecht nieuws wordt dan ook tot in details besproken", zegt Bulut. "Zo van: u bent uitbehandeld en uw levensverwachting is ongeveer zoveel jaar. In andere landen, zoals Italië, wordt het slechte nieuws ook verteld, maar wordt er meer gekeken naar de patiënt. Heeft diegene bijvoorbeeld wel behoefte om alles te horen? Het kan hier echt wel anders. De wet geeft wel bepaalde kaders om dat te doen."
'Ze leeft toch nog?'
Voor Onur Sahin draait het niet alleen om betere communicatie. De discussie over kwaliteit van leven en hoe dat er dan uitziet is gewoon anders onder Turkse Nederlanders, zegt hij. "Wij hadden bij Dilara het gevoel dat het moord zou zijn als ze zouden stoppen. Ze leeft toch nog?" Hij vindt dat het tijd wordt dat Nederland naar de richtlijnen gaat kijken. "Het kan dus wel. Kijk naar mijn zus."
IC-baas Van der Horst daarover: "Het nadeel is: je kunt niet in de toekomst kijken. Een besluit neem je met elkaar, met andere artsen. Dan heb je een gesprek met de familie. Daar kun je een keertje naast zitten. Wij maken ook wel eens fouten. Daar staat tegenover dat als je bij iedereen eindeloos doorgaat, dat het belastend is voor de patiënt, dat de patiënt onnodig pijn lijdt en dat het belastend is voor de IC."
