Inspectie: flitsbedrijven overtreden regels en ontwijken verplichtingen

Flitsbedrijven overtreden en ontwijken regelmatig wetten en regels die zijn bedoeld om bezorgers te beschermen tegen hoge werkdruk en schijnzelfstandigheid. Dat constateert de Arbeidsinspectie in een nieuw rapport over de arbeidsomstandigheden bij flitsbezorgdiensten.

Die schieten vaak tekort, aldus de inspectie. Zo zitten de distributiecentra van de bezorgdiensten veelal in oude panden die niet gebouwd zijn als opslag of magazijn. "Gangen zijn smal, producten moeilijk bereikbaar", concludeert de inspectie, die veertien van deze locaties bezocht door heel Nederland. Bezorgers lopen daardoor onder meer het risico om te vallen of fysiek te zwaar belast te worden.

Ook zijn er gevaren tijdens de ritten van distributiecentra naar bezorgadressen. De belofte van flitsbezorgers is dat boodschappen in korte tijd aan de deur worden afgeleverd. Bezorgers van flits- en maaltijdbezorgdiensten ervaren hierdoor een hoge werkdruk, zo constateerde het Sociaal en Cultureel Planbureau eerder al.

De Arbeidsinspectie onderstreept dit en voegt hieraan toe dat bezorgers tijdens de rit risico lopen op aanrijdingen, agressie en geweld. Daar komt bij dat de bezorgers rugzakken dragen die het werk fysiek zwaar maken.

Schijnzelfstandigen

In het rapport wordt niet benoemd welke flitsdiensten de inspectie heeft bezocht, maar aannemelijk is dat het gaat over Zapp, Getir, Gorillas en Flink. Dat zijn de vier flitsbezorgdiensten die Nederland telt. Bezorgers voor deze flitsdiensten werken volgens de inspectie met verschillende contracten, van vaste contracten en uitzendcontracten tot het inhuren van zzp'ers via uitzendbureaus.

De flitsdiensten proberen in hun concurrentiestrijd klanten te lokken met veel advertenties en kortingen voor nieuwe gebruikers. NOS op 3 maakte onlangs deze special over hoeveel het flitsbezorgers kost om jou als klant binnen te halen:

Met name voor dat laatste type dienstverband is in het rapport aandacht. Volgens de inspectie kan er bij de flitsdiensten sprake zijn van schijnzelfstandigheid. Dat is een dienstverband waarbij een bezorger als zzp'er werkt, maar in de praktijk niet zelfstandig is.

Deze vorm kan financieel voordelig zijn voor een werkgever, omdat er onder meer geen pensioenpremies hoeven te worden betaald. Het creëert ook risico's voor bezorgers. Zij hebben bijvoorbeeld geen recht op uitbetaling van loon bij ziekte of na een ongeluk.

Uitgenodigd voor gesprek

De inspectie constateert verder dat de leidinggevenden bij de distributiecentra niet of onvoldoende op de hoogte zijn van wetten over arbeidsomstandigheden, zoals werktijden en pauzes. Dat geldt ook voor de identiteitscontrole die ervoor moet waken dat buitenlandse werknemers zonder de juiste vergunningen aan het werk gaan. Dit laatste "leidt tot risico's op misstanden als illegale tewerkstelling en zwart werk", aldus de inspectie.

Deze en andere bevindingen in het rapport maken dat de inspectie concludeert dat arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden bij flitsdiensten "verre van volwassen" zijn. De inspectie noemt de bevindingen "zorgelijk".

De Arbeidsinspectie heeft de flitsbedrijven uitgenodigd voor een gesprek over "de gewenste acties" en vraagt ze een plan van aanpak te maken om verdere overtredingen te voorkomen. Anders gaat de inspectie vanaf dit najaar handhaven. Want, zo concludeert de inspectie: "Van deze bedrijven mag en moet veel meer worden verwacht".

'Wij houden ons aan afspraken'

Flitsbezorger Flink heeft al met de Arbeidsinspectie gesproken. "En dat is positief verlopen", laat de bezorgdienst weten. Bezorgers van het flitsbedrijf werken volgens een woordvoerder met een cao. "Wij houden ons uiteraard aan de afspraken uit de cao en hebben daarbovenop nog allerlei extra initiatieven om het voor medewerkers aantrekkelijk te houden om bij Flink te werken."

Een ander flitsbedrijf, Getir, laat weten zich niet te herkennen in het beeld dat in het rapport wordt geschetst en gaat graag met de inspectie in gesprek. "Ons personeel heeft een vast arbeidscontract, inclusief ziekteverlof en vakantiedagen", aldus een woordvoerder.

Ook laat het bedrijf weten dat de veiligheid van de bezorgers de "hoogste prioriteit" heeft. "Bezorgers zijn voorzien van e-bikes, e-scooters, helmen en beschermingsmiddelen van de hoogste kwaliteit. Daarnaast krijgen alle bezorgers trainingen in verkeersveiligheid."