'Weer kritisch rapport over politie, derde zelfdoding bij DSO'
Opnieuw is er een kritisch rapport verschenen over de afdeling binnen de Landelijke Eenheid van de politie die verantwoordelijk is voor undercover operaties. De aanleiding voor dit rapport was de derde zelfdoding in twee jaar tijd van een agent bij de Dienst Speciale Opsporing (DSO). Dat meldt NRC in een uitgebreid artikel over het dossier.
De krant heeft de afscheidsbrief van de 53-jarige agent M., die zichzelf vorig jaar augustus van het leven beroofde, in handen. De brief richt zich onder anderen tot 'Marjolein' - dat is Marjolein Smit, zijn toenmalige baas bij de DSO. "Weet dat mijn tijd bij de DSO verschrikkelijk was", schreef hij. "De verziekte cultuur, hoe jullie achter mijn rug over mij spraken, de vriendjespolitiek en het over lijken gaan."
In een tot dusver geheimgehouden rapport over deze zaak wordt volgens betrokkenen geconcludeerd dat leidinggevenden niet de hele waarheid aan de nabestaanden van M. hebben verteld, en dat de personeelszorg bij het undercoverwerk niet op orde is.
De afscheidsbrief van M. werd een aantal weken geleden na zijn begrafenis door een vriend - op verzoek van M. - naar een kleine groep mensen verstuurd. De politieleiding wist volgens NRC aan het begin niet wat ze met de zelfdoding aan moesten na ontvangst van de brief, en de directe leidinggevenden van M. twijfelden aan de authenticiteit ervan. Zij pleitten voor een vertrouwelijk intern onderzoek.
Een paar weken later maakten de twee grootste politievakbonden bekend de brief ook te hebben ontvangen, zij reageren kritisch op de beslissing van de leiding om niet meteen een onafhankelijk onderzoek te starten.
Op dat moment werd op de werkvloer de relatie tussen de dood van M. en de verziekte werksfeer nog ontkend, blijkt uit interne politie-mailwisselingen die NRC inzag. Leidinggevenden claimden dat het niet zeker was of de brief door M. was geschreven, en wezen psychische en privéproblemen aan als de oorzaak van zijn suïcide. In de brief benoemt M. dat hij 'gediagnostiseerde PTSS en depressie' heeft.
Op datzelfde moment liep er wel een onafhankelijk onderzoek naar een andere zelfdoding binnen de DSO, uitgevoerd door burgemeester en oud-officier van justitie Oebele Brouwer. Een undercoveragent beroofde zich in april 2021 van het leven - na meerdere keren aan te hebben gegeven bij de leidinggevenden het zwaar te hebben tijdens zijn undercoverwerk.
De afscheidsboodschap van M., in combinatie met het lopende onderzoek, zorgde volgens NRC ervoor dat Marjolein Smit twee maanden na M.'s dood werd overgeplaatst naar een andere topfunctie binnen de politie. Smit heeft geen medewerking aan het artikel verleend, meldt de krant.
Aan hun lot overgelaten
De bevindingen van het onafhankelijk onderzoek naar de eerdere zelfdoding bij de DSO werden in november gepresenteerd. In het rapport is te lezen dat undercoveragenten te veel aan hun lot worden overgelaten en dat er te weinig aandacht is voor hun mentale welzijn. De suïcide van de politieman had alles te maken met zijn werk als infiltrant, concludeerde de onderzoekscommissie.
Uiteindelijk wordt Brouwer na dat onderzoek toch door de korpsleiding gevraagd om onderzoek te doen naar de dood van M.. Brouwer sprak met alle betrokkenen, behalve Smit. Die wilde niet gehoord worden en stuurde alleen een schriftelijke verklaring naar de commissie.
Het onderzoek is inmiddels afgerond. Verantwoordelijk minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid (VVD) wil het rapport geheimhouden vanwege de privacygevoeligheid. "De leerpunten voor de organisatie komen overeen met de eerdere rapporten", schreef de minister begin deze maand aan de Tweede Kamer.
Harde conclusies
Volgens betrokkenen zijn de conclusies nog harder dan die in Brouwers eerste rapport, aldus NRC. Niet alleen zou de commissie hebben vastgesteld dat leidinggevenden de nabestaanden van M. onvolledig hebben geïnformeerd, ook zou de zorg voor de agenten die zich met undercoverwerk bezighouden ondermaats zijn. En het onderzoek maakt ook duidelijk dat de afscheidsbrief, in tegenstelling tot wat de leiding beweerde, authentiek is.
De twee kritische rapporten staan niet op zichzelf: er zijn meerdere kritische rapporten over verschillende onderdelen van de Landelijke Eenheid verschenen. Het laatste verscheen nog begin deze maand. De conclusie: de Landelijke Eenheid moet volledig op de schop.
Op 11 mei debatteert de Tweede Kamer over de politie.
