Noodkreet topturnsters: 'Situatie uitzichtloos, zo geen perspectief toekomst'

Ze hebben lang getwijfeld. En vrijuit spreken over hun situatie is nog steeds een lastig onderwerp. Voor één keer nemen de vrouwen het risico en nemen ze een vlucht naar voren. De Nederlandse topturnsters uit de nationale selectie treden na anderhalf jaar stilzwijgen voor het eerst als groep naar buiten.

"De slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag in de turnwereld hebben recht op aandacht, erkenning en op goede hulp, maar wij zijn het heden. Voor ons is er niets meer", zeggen ze eensluidend in een gesprek met de NOS over de situatie in het huidige Nederlandse vrouwenturnen.

"Onze situatie lijkt uitzichtloos. Op deze manier is er geen enkel perspectief voor de toekomst", is het overheersende gevoel in de groep.

Euforie verdwenen

Nog geen zes jaar geleden arriveerde een met complimenten overladen vrouwenploeg met een historische gouden plak in de tas (Sanne Wevers op balk) uit olympisch Rio de Janeiro in Nederland. Van de euforie van destijds rond de vrouwenploeg is momenteel weinig over.

Een gestructureerd topsportplan ligt er niet. Daarnaast voltrekt zich een enorme leegloop binnen de KNGU. Directeur Marieke van der Plas is per 1 mei weg, technisch directeur Mark Meijer heeft de bond maanden geleden al verlaten en op het gebied van coaches zijn door het vertrek van gewaardeerde krachten flinke gaten geslagen in de begeleiding.

"Er zijn veel besluiten óver ons genomen, maar niet mét ons", kijkt turnster Tisha Volleman terug op de hectische periode. "In anderhalf jaar is alles verwoest wat we in tien jaar hebben opgebouwd", vult Lieke Wevers aan.

Brand

De turnwereld staat inmiddels al bijna twee jaar in brand na allerlei onthullingen in 2020 over misstanden in het verleden, maar vanuit één kant bleef het tijdens de crisis heel lang stil. Noodgedwongen, want elk verkeerd woord kan zwaarwegende gevolgen hebben. Dat is de Nederlandse turnsters het afgelopen jaar wel duidelijk gemaakt door de KNGU, de bond van wie ze hoopten in crisistijd steun te krijgen zodat ze hun topsportdromen konden verwezenlijken.

In plaats van steun volgden er diverse officiële waarschuwingen (gele kaarten) als iemand het lef toonde zich wel kritisch uit te laten over het gevoerde beleid door directie, bestuur en technisch directeur. "Je verwacht dat de bond in crisistijd ook voor jou gaat staan. We zijn echter in de steek gelaten", kijkt Volleman terug op de donkere periode in haar bestaan als topsportster.

Volleman is met Naomi Visser en Lieke Wevers bereid haar verhaal te doen voor de camera van de NOS, op de achtergrond gesteund door de groep topturnsters. Ze droomden van geweldige Olympische Spelen in Tokio, die vorig jaar na een jaar uitstel op een grote teleurstelling uitdraaiden.

Van een fatsoenlijke aanloop naar het grootste sportevenement ter wereld was geen sprake. Het topsportprogramma van de vrouwen werd, na een reeks onthullingen over misstanden in de turnwereld ruim een decennia geleden, in het najaar van 2020 abrupt gestopt.

ISR

Trainers die selectieleden al jarenlang onder hun hoede hadden, werd (zeer dringend) verzocht, nog voor enig onderzoek was verricht, hun werkzaamheden vrijwillig stil te leggen en kregen vervolgens te horen dat ze niet welkom waren op de Spelen, omdat het Instituut Sportrechtspraak (ISR) meldingen tegen hen moest onderzoeken. Dat die instantie er daarna in die zaken geregeld een potje van maakte, deed er niet toe.

"Het is lastig als je uit je vertrouwde omgeving, uit je eigen club wordt gehaald. Je probeert heel erg om het beste eruit te halen in elke situatie. De route naar iets verloopt voor een topsporter nu eenmaal niet altijd even soepel, weten wij ook. Alleen kwam er voor ons geen einde aan; elke week gebeurde er wel iets. Dan ben je alleen maar aan het overleven", stelt Volleman.

"Voor de stekker uit ons topsportprogramma werd getrokken, zijn we al naar het bestuur gestapt. We dreigden alles te verliezen. We hebben ze toen de gevolgen van een dergelijke beslissing al voorgehouden. We hebben als groep hard gestreden om onze belangen overeind te houden", zegt Wevers.

"De KNGU had ervoor moeten kiezen op twee schaakborden verder te spelen. Onze missie was Tokio 2020. We hebben vijf jaar gestreden voor één bepaald doel en daar werd gewoon de bodem onder weggehaald", meent Wevers over de houding van de bond, die de turnsters het gevoel heeft gegeven dat de schade die er in het verleden is toegebracht het afgelopen jaar op de huidige lichting is verhaald. De nationale ploeg als een soort ruilmiddel richting de slachtoffers uit het verleden.

Team opheffen

De vrouwen voelen zich totaal niet gehoord door de leiding van de bond. Het antwoord van voorzitter Monique Kempff in 2020 was duidelijk bij het bezoek van de voltallige Oranjeploeg. Ze verklaart dat indien nodig het team opgeofferd zou worden. Het woordje 'helaas' gebruikt ze in de emotionele bijeenkomst ook.

Directeur Van der Plas ontwijkt het team continu sinds het uitbreken van de crisis. Haar verklaring richting de turnsters was dat ze onafhankelijk wilde blijven tussen de turnsters en de slachtoffers uit het verleden, maar ze schoof vervolgens wel in een tv-uitzending aan bij de slachtoffers. Technisch directeur Mark Meijer bleef in gesprekken maar benadrukken dat de ploeg geen positie binnen de bond had.

"De afgelopen twee jaar zijn enorm moeilijk geweest", geeft Eythora Thorsdottir aan. "Ik heb veel frustraties en problemen te verwerken gehad. Ik hoop dat de KNGU vanaf nu een open communicatie met ons als team zal starten."

Wevers, Visser en Volleman kiezen in het interview op camera heel zorgvuldig hun woorden. Is er angst om te vertellen wat er allemaal is gebeurd? "Ja, wel een beetje", geeft Visser toe. "Je moet naar mijn idee heel erg op je woorden passen. Dat vind ik lastig." Het zijn woorden die duiden op een angstcultuur.

Olympisch traject

De groep vreest inmiddels voor het olympisch traject richting Parijs 2024. De tijd die resteert om de zaken op orde te krijgen, is kort. In augustus zijn er al Europese kampioenschappen. "Er is geen vaste basis. De directeur vertrekt, per 1 mei krijgen we wel een nieuwe technisch directeur die we tot op heden niet hebben gesproken, er is geen bondscoach voor de vrouwen. Er is dus geen zekerheid", legt Visser de penibele situatie uit.

"We hebben als groep en individueel heel vaak aangegeven dat het anders moest. Maar ja, er was een belang dat groter was dan het belang van onze groep. Je moet de slachtoffers van de misstanden helpen, maar ook de huidige groep topsporters. Er waren mooie resultaten, we hadden veel plezier in de turnhal. Je moet die groep topsporters steunen om hun dromen waar te maken, maar wel op een goede manier", kijkt Volleman naar de toekomst.

Achterstand

"Er staat een groep getalenteerde turnsters klaar die de potentie heeft iets moois neer te zetten in Parijs. Doordat er sinds de Spelen van Tokio niet gestructureerd richting dat doel is gewerkt, hebben we een achterstand opgelopen ten opzichte van andere landen", zeggen Elze Geurts en Sanna Veerman. "Een gemiste kans, maar met goede begeleiding van bovenaf kan er nog steeds gepresteerd worden in Parijs."

Wevers, ter afsluiting: "We hebben mensen nodig die echt voor ons door het vuur durven gaan, bereid zijn voor ons te gaan staan. Mensen die een gezond topsportklimaat creëren, met ruimte voor ambitie en heel veel plezier. Anders gaat de topsport in Nederland verloren."