Rutte: De Jonge heeft mondkapjesdeal goed uitgelegd, 'het was een chaos'
Premier Rutte vindt dat CDA-minister De Jonge goed aan de Tweede Kamer heeft uitgelegd wat er is gebeurd met de omstreden mondkapjesdeal. Hij begrijpt ook dat De Jonge zich zijn appverkeer met zakenman Sywert van Lienden niet meer kan herinneren. "Ik vind dat hij op een verstandige en rustige manier uiteen heeft gezet wat er gebeurd is en wat hij bij zijn beste weten gedaan heeft", zei Rutte in het wekelijkse Gesprek met de minister-president.
De premier reageerde op het debat van donderdag waarin De Jonge verantwoording aflegde over zijn betrokkenheid bij de aankoop van 40 miljoen Chinese mondkapjes door Van Lienden en zijn zakenpartners. Daar kwam veel discussie over nadat was gebleken dat Van Lienden er met zijn compagnons 20 miljoen euro aan verdiende, terwijl hij had gesuggereerd voor niks te werken. Het ministerie betaalde 100 miljoen euro voor de mondkapjes, die zo slecht bleken te zijn dat ze niet gebruikt konden worden.
Oprechte excuses
De Tweede Kamer wilde weten waarom De Jonge in juni 2021 stellig beweerde dat hij niet bij die deal betrokken was, terwijl dat wel zo bleek te zijn. Met een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) kreeg de Volkskrant het appverkeer van de toenmalige minister van Volksgezondheid in handen. Daaruit bleek dat De Jonge een ambtenaar had gevraagd om met Van Lienden contact op te nemen.
De Jonge bood gisteren zijn "oprechte excuus aan" en legde uit dat hij wel betrokken was geweest bij het contact met Van Lienden, maar niet bij de uitwerking van de deal. Hij had niet zelf onderhandeld en kende de details van de overeenkomst niet. Een flink deel van de oppositie was ontevreden over zijn uitleg en diende een motie van wantrouwen in, maar die kreeg geen steun van de meerderheid.
Het was een ongelofelijk chaotische tijd. We werden overspoeld per mail, sms of app van aanbiedingen van mondkapjes en longmachines.
Lees hier het live-verslag van het debat na.
Rutte gelooft De Jonge, zo zei hij in het gesprek met de minister-president. Hij schetst vooral de context waarin De Jonge de appjes verstuurde. Dat speelde in de begintijd van de coronacrisis, toen er wereldwijd een tekort aan beschermingsmiddelen was. "Het was een ongelofelijk chaotische tijd. We werden overspoeld per mail, sms of app met aanbiedingen van mondkapjes en longmachines. Het was een verschrikkelijke tijd."
De deal met Van Lienden werd controversieel toen bleek dat de ondernemer miljoenen had verdiend aan de verkoop van onbruikbare mondkapjes, benadrukt Rutte. "Inmiddels is het een heel groot onderwerp en dan wordt het bekeken door een rietje." Hij begrijpt dat De Jonges herinnering aan de appjes over Van Lienden aanvankelijk niet meer scherp was. "Hij was op een gemiddelde dag zo'n 30 tot 40 complexe vraagstukken aan het oplossen."
Miljoenen documenten
Hij herkent zich in de situatie van De Jonge. Een jaar geleden waren zijn uitspraken over een "functie elders" van het toenmalige CDA-Kamerlid Omtzigt ook onderwerp van een hooglopend debat in de Tweede Kamer. "Het is lastig in het leven van een politicus dat niet iedereen gelooft wat je zegt en het niet altijd met je eens is."
De premier is het niet eens met de oppositie dat er een patroon te herkennen is bij het kabinet al het gaat om het achterhouden van informatie voor de Tweede Kamer. Bij de mondkapjesdeal gaat dat om miljoenen documenten, die nu door een onderzoeksbureau worden bekeken.
