EU-landen na jaren eens: Europees vrouwenquotum moet worden ingevoerd

EU-landen zijn het erover eens dat er een vrouwenquotum in de Europese bedrijfstop moeten komen. Zo willen ze dat over uiterlijk vijf jaar minstens 40 procent van de raden van commissarissen bestaat uit vrouwen. Landen kunnen ook kiezen voor een quotum van 33 procent, maar dan moet een derde van raden van bestuur en raden van commissarissen bij elkaar opgeteld uit vrouwen bestaan.

De ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van de lidstaten kwamen dat samen overeen.

Het Europese quotum heeft dus niet direct gevolgen voor bedrijven in Nederland. Hier geldt sinds 1 januari al een vrouwenquotum. Zo moet de toplaag van het Nederlandse bedrijfsleven ten minste voor 33 procent uit vrouwen bestaan. Het kabinet zou in theorie dus het quotum voor de raad van commissarissen kunnen opschroeven naar 40 procent.

Maar dat is volgens minister van Sociale Zaken, Karien van Gennip, niet nodig. Volgens de Europese regels hoeven landen die net 'ambitieuze' wetgeving hebben doorgevoerd om het aantal vrouwen in het bedrijfsleven op te schroeven, of al voldoende vrouwen in de raden van bestuur hebben, de eerste vijf jaar niks te veranderen.

Nederland en Duitsland dwars

Volgens Europarlementariër voor de PvdA, Lara Wolters, valt er nog wel een discussie te voeren over wat "ambitieuze wetgeving" dan precies zal inhouden. "Het is wel de bedoeling dat alle landen deze quota gaan halen."

Ze is verheugd dat de EU-landen nu hebben ingestemd met het vrouwenquotum. "Het is alleen treurig dat het ruim 10 jaar heeft moeten duren", zegt Wolters. Al in 2013 stemde het Europees parlement namelijk voor een vrouwenquotum. Maar het plan kwam nooit verder dan overleg tussen de lidstaten omdat sommige landen dwarslagen.

Het ging onder meer om Nederland en Duitsland. Niet omdat zij principieel tegen een quotum waren, maar omdat zij vonden dat dit beter op nationaal niveau geregeld kon worden.

Samira Rafaela, Europarlementariër voor D66, vindt het een achterhaald argument. "Al die jaren is veel te weinig gebeurd. Het is statistisch gewoon te bewijzen. Er zijn tot op de dag van vandaag nog altijd besturen waar alleen maar mannen in zitten."

Volgens Rafaela is het juist belangrijk dat dit Europees geregeld wordt. "In heel de EU moet een gelijk speelveld komen voor vrouwen. Er moet geen verschil meer zijn tussen landen die het wel goed doen en landen die niks doen."

Een paar maanden geleden was het de Duitse commissievoorzitter Von der Leyen die druk op de zaak zette. Zij wilde werk maken van de wetgeving. Vorige maand liet Duitsland - inmiddels met een nieuwe regering - weten toch akkoord te gaan. Het grootste struikelblok was daarmee overwonnen.

Polen en Zweden nog tegen

Alleen Polen en Zweden stemden vandaag nog tegen. Polen is principieel tegen een vrouwenquotum. Zweden daarentegen is niet tegen een quotum, maar wil niet dat zo'n maatregel door de EU wordt opgelegd. Het land wil daar zelf over gaan. Het verzet van Polen en Zweden maakt voor het resultaat niets uit: een gekwalificeerde meerderheid beslist in dit geval.

Dat EU-landen het met elkaar eens zijn geworden, betekent overigens nog niet dat het helemaal rond is. De landen en het Europees Parlement gaan samen nog onderhandelen over hoe de regels er precies uit komen te zien. Maar dat het quotum er zal komen, is nu zeker. Afgelopen najaar waren nog maar amper drie van de tien bestuurders van grote bedrijven in de EU vrouw.