'Schaam je je al?' Russischtaligen in Nederland bedreigd en uitgescholden

Russen in Nederland, en mensen van wie wordt gedacht dat ze Russisch zijn, krijgen sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne te maken met intimidatie. Enkele ondernemers overwegen de naam van hun bedrijf te veranderen of het adres te verwijderen van hun site uit vrees voor het anti-Russische sentiment sinds de invasie van Oekraïne.

"Gisteren nam ik de telefoon op en toen zeiden ze: wanneer gaan jullie naar huis, jullie zijn hier niet welkom. Een andere keer zeiden ze: we gaan de winkel opblazen met een bom", vertelt Yury. Hij staat achter de kassa van een Russische supermarkt in Amersfoort, waarvan zijn vader de eigenaar is. Hij wil liever niet met zijn volledige naam in het artikel.

Yury neemt de bedreigingen niet serieus en zegt ook niet bang te zijn, maar toch voelt het niet goed. "We denken erover na om de naam van de winkel aan te passen."

Natalia, eigenaar van een Russische taalschool, is per e-mail uitgescholden ('Ga terug naar je hoerenstaat'). "Ik heb nog nooit in mijn leven haatmail gehad. Er stond geen concrete bedreiging in, maar ik werd er toch een beetje verdrietig en bang van." Ook zij wil alleen zonder achternaam in dit stuk.

'Schaam je je?'

Natalia is ook op straat aangesproken, toen iemand haar Russisch hoorde praten. De man zei volgens haar: "Schaam je je al?" Ook werd een van haar leerlingen voor de deur van haar huis waar ze ook lesgeeft, aangesproken op het leren van de Russische taal. Nu overweegt ze om het adres van haar school offline te halen.

"Ik vind het een beetje eng. Het is heel belangrijk om onderscheid te maken tussen Poetin en zijn bewind en de Russische taal en cultuur, maar dat wordt door sommigen nu allemaal door elkaar gehaald." Natalia is niet eens Russisch, vertelt ze, maar geboren in Moldavië en absoluut geen voorstander van de invasie.

Alex Chavdrouk is blij dat hij nu al een paar dagen geen dreigtelefoontjes heeft gehad. Hij is eigenaar van Moskva, een winkel in Hilversum. "Ik ben in Oekraïne geboren en in Rusland opgegroeid. Maar de klootzakken die gebeld hadden dachten gelijk dat ik een Rus was", zegt hij met een lachje.

'Kapotmaken'

"Jullie moeten doodgaan" en "we gaan jullie winkel kapotmaken" zijn slechts twee van alle verwensingen die de ondernemer naar eigen zeggen te horen kreeg van onbekende bellers. De ene keer werd er in het Nederlands gesproken, de andere keer in het Russisch en dan weer in het Oekraïens.

"Onze winkel is juist een hulpcentrum voor Oekraïense mensen." Chavdrouk zegt dat er geld en spullen worden ingezameld voor de slachtoffers van de oorlog. "Tachtig procent van mijn klanten is Oekraïens."

Topje van de ijsberg

Gezien alle verhalen in de media over de Russische gemeenschap in Nederland zijn de twee geregistreerde meldingen het topje van de ijsberg. Tegen de Telegraaf vertelde een Russische moeder dat haar zesjarige zoontje is gepest en geslagen. "Dit is voor Oekraïne", zouden de daders hebben gezegd.

Vorige week meldde een Amsterdamse belangenvereniging voor huurders dat een Russische expat haar huis uit moet van haar verhuurder "alleen omdat ze de Russische nationaliteit heeft". En TikTokker Anastasia Martynova uit Hilvarenbeek werd naar eigen zeggen overladen met haatreacties, schreef Omroep Brabant.

Een van de twee meldingen bij discriminatie.nl ging over een zakenpartner met een Oekraïense achtergrond die niet langer wilde samenwerken met een zakenpartner van Russische afkomst ondanks dat die zich volgens de melding heeft uitgesproken tegen de oorlog. De andere registratie gaat over het besluit van de Nijmeegse Vierdaagse om Russen en Belarussen uit te sluiten van het wandelevenement.

"Daar gaan we heel goed naar kijken", zegt een woordvoerder van het College voor de Rechten van de Mens. "We hebben niet voor niets wetgeving voor gelijke behandeling. We snappen dat mensen zich machteloos voelen bij de situatie in Oekraïne, maar het is niet de bedoeling mensen alleen vanwege hun Russische nationaliteit te benadelen."