Hoe zonder Russisch gas? Van betere cv-instelling tot ledlampen

Met allerlei soorten besparingen op gasverbruik kan Nederland binnen enkele jaren zonder Russisch gas, zegt de Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) na een inventarisatie. Ongeveer de helft van deze maatregelen is volgens de NVDE al binnen een jaar uit te voeren.

Nederland verbruikt jaarlijks zo'n 40 miljard kuub gas waarvan 5 miljard kuub afkomstig is uit Rusland. De NVDE komt in de inventarisatie op een potentiële besparing van zo'n 10 miljard kuub over vier jaar, waarvan bijna de helft binnen een jaar te realiseren is. "Ik moet zeggen, het viel me mee", zegt directeur Olof van der Gaag. "Er is veel laaghangend fruit."

Betere cv-instelling en licht uit

Snel resultaat levert het beter instellen van warmte-installaties op. Het gaat dan om de ketel niet te warm te stoken en de verwarming uit te zetten als er niemand is. In het bedrijfsleven, in ziekenhuizen en op scholen is hier volgens de NVDE een "significante" hoeveelheid gas te besparen. Ook zijn er nog altijd veel bedrijven die 's nachts het licht aan laten.

"Veel bedrijven hebben in het weekend de verwarming aan en zetten 's nachts het licht niet uit", zegt Van der Gaag. "Het kost bijna geen geld, maar je moet het even regelen. Tot nu toe was het blijkbaar niet urgent genoeg."

Ook huishoudens zouden volgens de NVDE op dit vlak beter geholpen moeten worden. Met name bij cv-installaties.

Ook snel te realiseren is massaal overstappen op ledverlichting. "Op dat vlak gebeurt er van alles", zegt Van der Gaag, "maar het kan nog steeds veel sneller." Omdat momenteel grofweg de helft van de elektriciteit in Nederland met gascentrales wordt opgewekt, helpt minder stroomverbruik ook.

Beter isoleren

Op de wat langere termijn is er grote winst te halen bij beter isoleren. Dit geldt voor zowel de industrie, kantoorgebouwen, als huishoudens. In de industrie zijn er volgens de NVDE veel mogelijkheden om leidingen beter te isoleren.

"Het grootste deel van de energievraag in de industrie is warmte, en die stroomt door buizen", legt van der Gaag uit. "Als je die buis inpakt in een dekbed dan verlies je minder warmte. Zo simpel is het eigenlijk."

Bij huishoudens zijn er al verschillende programma's en subsidies. Die moeten volgens de NVDE versneld worden, maar op dit vlak resultaten boeken is een proces van jaren. Ook is er een tekort aan vakmensen om de werkzaamheden uit te voeren.

Handhaven op 'verplichte besparingen'

Veel bedrijven (maar niet de grootste energieverbruikers) zijn momenteel verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen als deze binnen vijf jaar terugverdiend kunnen worden. Er wordt volgens de NVDE alleen te weinig gecontroleerd of dit wel gebeurt.

"Het is nog veel papier, bedrijven moeten een plan opsturen", zegt Van der Gaag. Omdat het om tienduizenden bedrijven gaat, is het heel veel werk om iedereen te controleren. Beter zou volgens de NVDE-directeur zijn om inspectieteams langs bedrijven te sturen die meteen aanpakken wat ze tegenkomen. "Het gaat om maatregelen die je snel terugverdient. Je bewijst bedrijven daarmee een dienst."

Noordzee

Een belangrijke kanttekening is dat zelfs áls Nederland genoeg bespaart om geen Russisch gas meer te hoeven kopen, er alsnog een probleem kan zijn als andere landen dat niet lukt. In Europa zijn er afspraken om solidair met elkaar te zijn als er een gascrisis ontstaat. En sommige landen zijn zo afhankelijk van Russisch gas, dat daar niet tegenop te besparen valt.

"Het is zeker niet zo dat we dit in Nederland in isolement kunnen oplossen", zegt Van der Gaag. "Het blijft dus wel nodig om te zoeken waar je wél aardgas kan halen." Daarvoor moet volgens de NVDE ook naar de Noordzee gekeken worden.