Overheid wilde pas informeren over corona na 'grote klap'
Pas alarm slaan als het écht nodig is. Dat was de lijn van de overheid in de eerste maanden van de coronacrisis, concludeert de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) in het vandaag verschenen rapport.
"Zolang de grote klap er nog niet was, zag de Rijksoverheid geen reden om actief naar buiten te treden om de bevolking van uitgebreide informatie over de crisis te voorzien", schrijft de OVV in het ruim 300 pagina's dikke document. "Dat resulteerde in geruststellende communicatie door het RIVM in de periode dat het virus nog niet in Nederland was vastgesteld."
Volgens de OVV veronderstelde de overheid dat het pas crisis was als er "zichtbare, hoorbare of tastbare signalen en gevolgen zijn die met de bevolking gecommuniceerd moeten worden".
Het RIVM en het ministerie van Volksgezondheid vonden dat zulke signalen er toen nog niet waren. "Deze impliciete ideeën over wanneer er wel of (nog) geen sprake is van een crisis, vormen een verklarende factor voor het feit dat de publiekscommunicatie in de weken rondom de eerste besmetting in Nederland achterliep", concludeert de OVV.
Inschattingen over de mogelijke ernstige gevolgen van het coronavirus voor Nederland waren er destijds al wel. Die werden alleen niet gedeeld met het publiek of de Tweede Kamer, meldde de NOS zondag in een reconstructie over de maand februari 2020.
Het gaat onder meer om een risicoanalyse van 9 februari die wees op de ernstige tot catastrofale gevolgen van de infectieziekte en een scenariostudie van 13 februari die wees op een worstcasescenario van zes keer zoveel doden als bij een griepgolf.
De OVV schrijft ook over die berekeningen en scenario's van het RIVM, waarin werd geconcludeerd dat de mogelijkheid bestond dat het virus zich breed zou verspreiden. "Wanneer dat scenario uitkomt zal de capaciteit in de ziekenhuizen tekort schieten, zo is hun verwachting."
Kijk hier naar de samenvatting van de conclusies van het eerste deelrapport:
Naar die scenario's werd niet gehandeld, volgens de OVV omdat de overheid er in de beginperiode op vertrouwde dat Nederland goed was voorbereid op het virus. "Onwenselijk geachte maar niet onwaarschijnlijke scenario's" kregen daarbij nauwelijks aandacht, aldus de OVV.
Volgens de raad werden berekeningen van het RIVM wel gebruikt voor een advies van het Outbreak Management Team (OMT) dat op 28 februari verscheen, een dag na de eerste bevestigde coronabesmetting in Nederland. In dit advies stond dat Nederland zich moest voorbereiden op grote aantallen patiënten.
Het ministerie van Volksgezondheid wijst hier vandaag ook op in een Kamerbrief waarin wordt ingegaan op de reconstructie van de NOS. Volgens VWS is de Tweede Kamer op 2 maart 2020 geïnformeerd over de capaciteit in de gezondheidszorg en de voorbereiding op opschaling.
