Reservecapaciteit hoogspanningsnet in gebruik voor duurzame energie

Normaal gesproken worden ze alleen gebruikt bij een storing, maar vanaf vandaag loopt er duurzaam opgewekte energie doorheen: in Emmen wordt de reservecapaciteit van het hoogspanningsgedeelte in het elektriciteitsnetwerk opengesteld.

Het is voor het eerst in Nederland dat dit gebeurt. Het is de bedoeling dat het de komende jaren op meer plekken komt, zeggen energienetbeheerders Tennet en Enexis, die op deze manier verlichting willen bieden voor het overbelaste energienet.

Dat komt omdat de vraag naar stroom op steeds meer plekken groter is dan het net aankan. Tegelijkertijd is het aanbod van zonne- en windstroom soms hoger dan het net kan verwerken.

De energienetbeheerders omschrijven de stap als het veranderen van de 'vluchtstrook' van het hoogspanningsnet naar de 'spitsstrook'. De bedrijven pleitten al een paar jaar voor de optie bij de politiek, er was namelijk een nieuwe wet voor nodig.

Volgens de energienetbeheerders is het gebruik van de reservecapaciteit van het net onvermijdelijk: hiervoor is een technische aanpassing nodig. Een flinke klus, maar de bouw van nieuwe infrastructuur kost nog meer tijd en geld. "Er is bovendien te weinig gekwalificeerd personeel beschikbaar om nieuwe projecten uit te voeren", zegt een woordvoerder.

Dat zij nu gebruik gaan maken van storingslijnen, is dus een noodgreep. Wel een die volgens de energienetbeheerders veilig is. "Nederland kent het meest zekere elektriciteitsnetwerk ter wereld. Dat komt omdat we alles dubbel bekabelen, uitvoeren en vrijhouden om te voorkomen dat bij een storing de stroom uitvalt. Maar in de praktijk worden die kabels amper gebruikt."

'Hoog tijd'

De reservelijnen in Emmen, en later op meer plekken in Nederland, zijn straks dus bezet door duurzame stroom. Toch verandert dat volgens de bedrijven weinig aan de leveringszekerheid. "Doet zich een storing voor, dan krijgen we daar signaal van en worden de zonne- en windopwekkers van energie die door die kabels loopt tijdelijk stopgezet om ruimte te maken op de lijn."

"Het is hoog tijd dat dit gebeurt", zegt hoogleraar Miro Zeman van de TU Delft. Hij noemt de stap van Tennet en Enexis 'de beste oplossing' om snel meer zonne- en windenergie aan te kunnen sluiten op het energienetwerk. Volgens hem is de nood hoog.

"Het gaat er al jaren over dat het elektriciteitsnetwerk efficiënter moet worden gebruikt en moet worden uitgebreid, iets wat noodzakelijk is voor de energietransitie", zegt Zeman. "Tegelijkertijd staan zonne- of windparken vaak op plaatsen waar het elektriciteitsnetwerk niet sterk is. Dus voor de uitbreiding van de netcapaciteit ben ik blij dat dit op deze manier gebeurt."

Snelste optie

Gebruikmaken van de bestaande capaciteit in plaats van het bouwen van nieuwe infrastructuur is daarnaast ook de snelste optie, zegt Zeman. "Het kost je zo tien jaar om een hoogspanningslijn aan te leggen, driekwart van de tijd ben je bezig met voorbereidingen. Dat dit nu snel kan gebeuren, is fantastisch. Die wetswijziging maakt mogelijk dat dit nu eindelijk kan gebeuren"."

De risico's op een stroomstoring acht ook Zeman heel klein. "We gebruiken in Nederland gemiddeld 25-30 procent van ons elektriciteitsnetwerk. Op piekmomenten is dat wel veel hoger. Maar eigenlijk moeten we richting de 100 procent - ook als dat een beetje risico met zich meebrengt. Maar ik verwacht dat dat risico heel klein is."