'Kwart gemeenten heeft vorig jaar bijstandsregels versoepeld'

Mensen met een bijstandsuitkering mogen in steeds meer gemeenten een beperkt bedrag aan schenkingen ontvangen zonder dat hun uitkering omlaaggaat. Dat concludeert het journalistieke platform Investico in een onderzoek in opdracht van Trouw, EenVandaag en De Groene Amsterdammer.

Vorig jaar hebben 84 gemeenten hun bijstandsregels voor giften versoepeld, onder meer Den Haag, Rotterdam en Maastricht. In de meeste van die gemeenten mogen bijstandsgerechtigden nu een schenking van 1200 euro per jaar ontvangen, zonder dat ze worden gekort op hun uitkering. Tot dat bedrag kunnen ze dus vrijelijk steun krijgen van familie of vrienden in de vorm van bijvoorbeeld geld of boodschappen.

Wijdemeren

De versoepelingen volgen op een zaak rond een bijstandsgerechtigde inwoner van de gemeente Wijdemeren. Zij moest een jaar geleden ruim 7000 euro terugbetalen omdat ze geruime tijd wekelijks boodschappen had gekregen van haar moeder. Dat had ze niet gemeld bij de gemeente, terwijl bijstandsgerechtigden verplicht zijn om alle giften door te geven.

De verontwaardiging over de kwestie was groot, ook in de politiek. Een meerderheid van de Tweede Kamer wilde dat er snel een einde zou komen aan het verplicht terugvorderen van een uitkering als bijstandsgerechtigden iets niet goed hebben gedaan. Later werd een motie aangenomen om voor mensen in de bijstand een vrijstelling van 1200 euro aan giften mogelijk te maken. De uitwerking daarvan is aan het nieuwe kabinet.

In afwachting daarvan hebben ruim 80 gemeenten hun bijstandsregels nu al versoepeld. Sommige gemeenten hadden al langer een giftenbeleid. Zo hebben bijstandsgerechtigden in Meppel al sinds 2015 een vrijstelling voor schenkingen tot 2500 euro. In de Drentse gemeente zijn giften voor het volgen van een studie of het halen van een rijbewijs zelfs helemaal vrijgesteld. "Als je wilt dat mensen weer kunnen meedraaien in de maatschappij, geef je ze dan een vis of een hengel?", zegt wethouder sociaal domein Henk ten Hulscher daarover in Trouw.

Geen volledige oplossing

Sociaal advocaten zeggen tegen de onderzoekers van Investico dat het versoepelen van de bijstandsregels niet alles oplost. Een fout kan volgens hen nog altijd leiden tot het terugvorderen van tienduizenden euro's.

In een enquête onder ruim honderd sociaal advocaten en raadslieden gaf slechts een op de vijf respondenten aan te herkennen dat gemeenten het afgelopen jaar coulanter zijn geworden.