Waarom je een winkelwagentje niet hoeft te desinfecteren
Een bezoekje aan de supermarkt begint voor sommige mensen tegenwoordig met het ontsmetten van een winkelwagentje of winkelmandje. Daarna de handen nog even desinfecteren, en dan hup, naar de groenteafdeling. Maar volgens deskundigen is al dat desinfecteren niet nodig.
Besmet raken met corona via een winkelwagentje of kassaband: er is steeds meer bewijs dat het nauwelijks gebeurt. In de zomer van 2020 concludeerde de Amerikaanse hoogleraar microbiologie Emanuel Goldman, in het medisch-wetenschappelijk tijdschrift The Lancet Infectious Diseases, dat de kans dat het virus via een oppervlak van mens tot mens gaat heel klein is.
Sindsdien heeft ook het CDC, de Amerikaanse tegenhanger van het RIVM, de informatieverstrekking aangepast. Volgens die organisatie wordt verspreiding van het coronavirus via oppervlakken "niet verondersteld als een gebruikelijke manier van verspreiding". In die formulering zit een slag om de arm, en ook het RIVM is voorzichtig.
Afgelopen voorjaar wijzigde het RIVM de tekst op de eigen website. Er staat nu: "De kans dat het coronavirus SARS-CoV-2 zich verspreidt via pakketjes of oppervlakken (bijvoorbeeld een deurklink, winkelwagen of toetsenbord) lijkt klein." "Het is niet de meest voorname besmettingsroute voor corona", vult een woordvoerder aan. "Maar het is ook niet uit te sluiten."
Water en zeep
Dat we bij supermarkten nog altijd wagentjes en handen ontsmetten heeft met die voorzichtigheid te maken. Geen wonder dat ketens als Albert Heijn en Plus tegen de NOS zeggen voorlopig desinfectiemiddelen te blijven aanbieden bij de ingang van hun winkels. Maar de manier waarop we schoonmaken is overdreven. Daar zijn de meeste deskundigen - inclusief het RIVM - het over eens.
"Schoonmaken met water en zeep is voldoende. Je hoeft geen desinfectiemiddelen te gebruiken voor winkelwagentjes of deurknoppen", zegt de woordvoerder. "Hetzelfde geldt voor het wassen van je handen."
Volgens epidemioloog Alma Tostmann van het Radboudumc in Nijmegen kunnen supermarktklanten beter zorgen dat ze hun mondkapje bij zich hebben dan dat ze zich druk maken over de handgreep van het winkelwagentje. "Als er een besmet iemand in de winkel rondloopt, is het belangrijker dat we allemaal een mondmasker dragen dan dat het karretje van die klant gereinigd wordt."
"Verspreiding van het virus tegengaan doen we met een heel pakket: testen en thuisblijven bij klachten, in je elleboog hoesten, een mondmasker dragen, adequate ventilatie", zegt Tostmann. "Als er één richtlijn weg zou kunnen, zijn het de extreme vormen van oppervlaktereiniging en handen wassen."
Gevoel van controle
Of we de behoefte om te desinfecteren kunnen loslaten, is weer een ander verhaal. Het is inmiddels gewoontegedrag, en gewoontes zijn moeilijk af te leren, weet hoogleraar sociale psychologie Frenk van Harreveld van de Universiteit van Amsterdam.
"Ontsmetten geeft ons bovendien een gevoel van controle. We voelen ons er iets veiliger door, want tegen besmetting via de lucht kunnen we veel minder doen."
In deze video vroegen we wetenschappers of de basismaatregelen nog voldoende zijn, nu de omikronvariant dominant is:
