Logboek voor biedingen op huizen: 'Makelaars moeten nu echt aan de bak'

Het verkoopproces van een woning gaat op de oververhitte huizenmarkt niet altijd even eerlijk. Daarom wordt om meer transparantie bij het bieden op een huis gevraagd. Met de Kamerbrief waarin ze een 'biedlogboek' voorstelt, doet demissionair minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken een concrete oproep aan makelaars.

"Makelaars moeten nu echt aan de bak. Het voorstel van Ollongren is duidelijk en gaat vrij ver", zegt Peter Boelhouwer, hoogleraar woningmarkt aan de TU Delft. "Ze laat nog wel wat over aan de sector, maar als dat niet aan de verwachtingen voldoet, gaat zij ingrijpen door middel van publiekrecht."

Want makelaars moeten er eerst zelf voor zorgen dat kopers meer zicht krijgen op het biedingsproces. Als zij dat niet voor elkaar krijgen, wil Ollongren dat afdwingen door een wet in te voeren. "Makelaars zeggen dat ze een erecode hebben voor transparantie, dus ze krijgen eerst de kans om zich daaraan te houden. Maar als dat niet lukt, komt er wat mij betreft dit voorjaar nog wetgeving. Dus ze hebben een half jaar."

'Methode niet altijd geschikt'

Of makelaars dat binnen een half jaar kunnen realiseren, is niet zo makkelijk te beantwoorden, zegt de grootste makelaarsvereniging NVM. "Een aantal niet-transparante makelaars verpest het voor de rest. We zitten ook aan tafel met het ministerie, maar er moet eerst goed naar het voorstel voor een verplichte vorm van registratie worden gekeken, want niet elk huis of verkoper past in een online biedingsproces."

Het online-biedingsproces, in de vorm van een automatisch biedlogboek, moet leiden tot meer controle op het koopproces. Het wordt al in andere Europese landen gebruikt, zoals Noorwegen. Met het logboek kunnen kandidaat-kopers achteraf inzien hoeveel en wanneer er door anderen is geboden.

Sinds een jaar werken sommige NVM-makelaars al met zo'n biedlogboek en de afgelopen maanden heeft branchevereniging VBO makelaars geholpen om met een digitaal biedlogboek te werken. Daarmee zijn inmiddels 59 huizen verkocht, onder meer dat van Paul Huuksloot.

'Belangrijk dat je kunt zien waarom wel of niet'

Huuksloots ervaring met het online biedingsproces was prettig op deze lastige huizenmarkt. "Ik ben tevreden dat ik mijn huis op een nette en transparante manier heb kunnen verkopen. Het is vooral belangrijk dat mensen kunnen zien waarom zij een huis wel of niet krijgen."

Want Huuksloot was naast verkoper, ook de koper van een huis. Zijn bieding kwam niet terecht in een biedlogboek. "Het was lastig om een huis te kopen en ik heb dus ook wel anders meegemaakt. Dat hoor ik ook van anderen om me heen. Je hebt geen zicht op hoe het verkoopproces gaat."

Ook kan het biedlogboek voor meer duidelijkheid onder makelaars zorgen, denkt hoogleraar Boelhouwer. "De gedragsregels voor makelaars en de wet zijn soms niet in lijn met elkaar. En daardoor is het voor makelaars nog steeds wel eens onduidelijk wat wel of niet mag als de procedure wordt gewijzigd."

Niet alleen een biedlogboek, maar ook een financieel en bouwkundig voorbehoud bij het bieden staan op de planning om te worden ingevoerd. Brancheverenigingen hebben nog tot voor het einde van dit jaar om een verbeterplan te schrijven.