Minister zet druk op makelaars, biedlogboek geëist om misstanden tegen te gaan
Het demissionaire kabinet wil dat makelaars een automatisch biedlogboek invoeren om het bieden op huizen transparanter en eerlijker te maken. Kandidaat-kopers kunnen op deze manier achteraf inzien hoeveel en wanneer er door anderen is geboden.
"Zo verdwijnt de ruimte om niet integer te handelen en weet iedereen hoe het bieden verlopen is", schrijft demissionair minister Ollongren. Ze wil dat de branche aan de slag gaat met zo'n logboek. Als dat niet snel genoeg gaat, komt er nieuwe regelgeving om het verplicht te maken.
Het biedlogboek is een van de drie maatregelen die Ollongren voorstelt om misstanden bij makelaars aan te pakken. De minister gaat ook kijken of het verplicht kan worden om een financieel en bouwkundig voorbehoud op te nemen bij het bieden. Daarnaast heeft Ollongren de brancheverenigingen gevraagd om voor het einde van dit jaar een verbeterplan te schrijven, om de ruimte voor interpretatie van de regels te beperken.
Minister ziet geen 'branchebrede aanpak'
De plannen van Ollongren komen op een moment van grote krapte op de woningmarkt; het aantal woningen in de verkoop is in het derde kwartaal gedaald naar 16.500, 44 procent minder dan een jaar eerder. Ook de huizenprijzen stijgen door. De gemiddelde verkoopprijs van een bestaande woning bedroeg afgelopen kwartaal 419.000 euro, 19 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar.
De huidige krapte biedt ruimte voor gesjoemel, blijkt uit verschillende voorbeelden. Er zijn bijvoorbeeld gevallen bekend dat kandidaat-kopers na het sluiten van de officiële biedingen het hoogste bod kunnen inzien, en de mogelijkheid krijgen om hun bod vervolgens met een klein bedrag te verhogen.
"Mensen hebben het gevoel te worden gemanipuleerd. En of dat waar is, is nu moeilijk te bewijzen omdat het allemaal mondeling gaat", zegt Hans André de la Porte van Vereniging Eigen Huis in het NOS Radio 1 Journaal. Hij noemt nog een voorbeeld: "Een bieder krijgt te horen dat er een hoger bod is uitgebracht, en dat hij of zij minstens 20.000 euro meer moet bieden om nog kans te maken. Maar is dat echt zo? Dat kan je nu nergens nagaan."
"Het gevoel heerst dat makelaars de markt manipuleren", ziet ook Rob Wassenaar van makelaarsvereniging NVM. "En het zal ongetwijfeld een keer voorkomen, maar het is niet zo drastisch als soms wordt geschetst." Wassenaar is niet tegen een logboek, maar hij denkt niet dat het een oplossing is voor alle problemen.
NOSop3 zocht eerder uit hoe de kansloze positie van starters op de woningmarkt eigenlijk is ontstaan:
Ollongren ziet zich genoodzaakt om maatregelen te nemen; na een eerdere oproep aan makelaars om het koopproces transparanter te maken, ziet ze geen "branchebrede aanpak", schrijft ze.
'Ethische grenzen overschreden'
De roep om een transparanter koopproces is niet nieuw. Ook Vereniging Eigen Huis pleitte onlangs voor meer transparantie: "Door een schrijnend gebrek aan regels en duidelijke afspraken over verkoopprocedures overschrijden veel makelaars de ethische grenzen van huizenkopers."
Hoogleraar woningmarkt Peter Boelhouwer pleitte bij de NOS ook voor het anders inrichten van het biedproces. "Denk bijvoorbeeld aan het Noorse systeem, waarbij je weet hoeveel anderen bieden. Want het verschil tussen het hoogste bod en het op een na hoogste bod is soms heel groot."
