Critici ontevreden over klimaatplannen van 'voorloper' Shell
Shell heeft vandaag beloofd zijn uitstoot met 50 procent te verlagen. Met deze stap lijkt het bedrijf een vonnis te willen naleven dat de rechter dit jaar oplegde in een zaak die werd aangespannen door Milieudefensie. Toch zijn critici als Milieudefensie en de activistische Shell-aanhouder Follow This niet tevreden met de plannen.
De verlaging die Shell voorstelt gaat over de zogeheten operationele emissies van het bedrijf. Dat is de uitstoot van bijvoorbeeld de productie en het vervoer van olie en gas, en bijvoorbeeld de ingekochte elektriciteit en warmte. De uitstoot van de producten die Shell verkoopt vallen erbuiten.
En precies dat is het grootste euvel, volgens de critici. "Het is belangrijk dat Shell laat zien dat ze in wil gaan op de uitspraak van de rechter. Maar feitelijk is dit nog een beetje gerommel in de marge", zegt Donald Pols, directeur van Milieudefensie. En in de woorden van Follow This: "Het is symboolpolitiek".
Investeren in schone energie
"Operationele emissies bevatten maar 10 procent van Shells totale emissies", zegt Follow This-voorman Mark van Baal. "Het zetten van doelen op de operationele emissies is zoals een tabaksfabrikant die belooft zelf minder te gaan roken, maar sigaretten blijft verkopen."
Volgens Pols daalt de totale uitstoot van Shell en zijn producten door de maatregelen niet met 50 procent, maar met slechts 2,5 procent. "Heel concreet moet Shell stoppen met investeren in gevaarlijke, klimaatverandering veroorzakende olie en gas en die investeringen verschuiven naar schone hernieuwbare energie, zoals zonnepanelen, windmolens, energieopslag en aardwarmte."
'Schoner dan concurrenten'
Shell ligt in Nederland onder een vergrootglas, zegt energie-analist Jilles van den Beukel van het The Hague Center for Strategic Studies. "Er wordt hier heel kritisch naar het bedrijf gekeken. Terwijl het internationaal juist gezien wordt als een bedrijf dat vooroploopt."
De druk op Shell kan daardoor in theorie ook negatief uitpakken voor klimaattransitie. "De CO2-voetafdruk van Shells productie en transport is per vat olie minder dan de helft dan die van sommige concurrenten." Dat betekent dat als Shell zijn fossiele activiteiten verkoopt aan andere oliemaatschappijen, de wereldwijde uitstoot mogelijk juist omhoog gaat.
In de vandaag aangekondigde plannen staat dat Shell de eigen uitstoot onder meer wil verlagen door onderdelen te verkopen. "Als de opbrengst daarvan naar de aandeelhouders gaat schiet het klimaat er niets mee op", zegt Van den Beukel. "Als het geïnvesteerd wordt in bijvoorbeeld vloeibaar gas schiet het klimaat er een beetje mee op, als het in hernieuwbare energie gaat dan is het echt een voordeel."
Schalieolievelden
Dit jaar verkocht Shell grote schalieolievelden in de Verenigde Staten, een van de grootste verkooptransacties in de bedrijfsgeschiedenis. Voor de verkoop van het omstreden bezit kreeg het bedrijf 9,5 miljard dollar (zo'n 8 miljard euro). Hiervan ging 7 miljard dollar naar de aandeelhouders. Shell staat bekend als een bedrijf dat over het algemeen schoner produceert dan Amerikaanse branchegenoten als koper ConocoPhillips.
"Dan heb je er in het bredere plaatje niets mee gewonnen", zegt Van Baal. "Het kan verstandig zijn om sommige fossiele bezittingen te verkopen, nu ze nog iets waard zijn. Maar dan moet Shell de opbrengst wel investeren in duurzame energie."
Overigens dringt Follow This niet aan op verkopen van fossiele onderdelen. "Wij zeggen: zoek niet meer naar nieuwe olie, pomp de bestaande reserves niet in tien jaar op maar in twintig jaar, en gebruik de winsten daarvan om te investeren in nieuwe, duurzame businessmodellen."
