'Van Lienden zette met tweets ministerie succesvol onder druk'
Ondernemer en opiniemaker Sywert van Lienden plaatste op 10 april vorig jaar een serie kritische tweets om het ministerie van Volksgezondheid (VWS) onder druk te zetten om mondkapjes bij hem aan te kopen. Dat meldt Follow the Money op basis van eigen onderzoek.
FTM spreekt van een vooropgezet plan; een dag vóór de tweets werden namelijk de domeinnamen geregistreerd van de betrokken bv waarin de miljoenenwinst terechtkwam.
Op 10 april plaatste van Lienden een tirade op Twitter, waarin hij fulmineerde over het gebrek aan beschermingsmiddelen in de zorg. Op dat moment kampten onder meer verzorgingstehuizen met een tekort aan mondkapjes.
Van Lienden twitterde onder meer: "We geven grote thuiszorgorganisatie beschermende mondkapjes van niveau (...). Belletje van inspectie: of ze daarmee willen stoppen qua inkopen en spullen van lagere kwaliteit willen gebruiken." Ook belooft hij dat iedereen in Nederland binnen "1-2 weken" goede beschermingsmiddelen zou kunnen krijgen. De tweets zijn inmiddels verwijderd.
Politiek deurtje
Follow the Money zegt een Whatsappbericht te hebben ingezien waarin Van Lienden zegt: "Heb even een noodkreet op twitter geslingerd om politiek deurtje te openen. Assistent minister is inmiddels in de app."
Daarbij bedoelde hij Bart van den Brink, de politiek adviseur van inmiddels demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA). Hij nam op dezelfde dag contact op met Van Lienden. De daaropvolgende dagen vonden er meerdere overleggen plaats; op 19 april werd de overeenkomst gesloten.
Bronnen bij het ministerie zeggen tegen FTM dat de publicitaire druk van Van Lienden de directe aanleiding was om in zee te gaan met zijn stichting Hulptroepen Alliantie. Het leidde tot de beruchte mondkapjesdeal van 100 miljoen euro.
Het is daarbij belangrijk de politieke onrust over de schaarste van hulpmiddelen aan het begin van de coronapandemie te kennen, zegt FTM-journalist Jan-Hein Strop in het NOS Radio 1 Journaal. "Kamerleden stonden continu op hun achterste benen omdat bewindslieden te weinig zouden doen om mondkapjes naar Nederland te halen. Ik denk dat Van Lienden goed aanvoelde dat VWS gevoelig was voor de druk die hij uitoefende."
Domeinnamen eerder geregistreerd
Dat Van Liendens zakenpartner Bernd Damme één dag voor de Twittertirade de domeinnamen van hun commerciële bv registreerde is volgens FTM opvallend, want Van Lienden heeft eerder verklaard dat de bv werd opgericht in samenspraak met het ministerie van VWS. Volgens FTM kwam op 13 april de bv pas ter sprake in een overleg met VWS en werd de vennootschap een dag later opgericht bij de notaris. Dat is uitzonderlijk snel, stellen experts tegen de site.
Van Lienden hield ruim 9 miljoen euro over aan de mondkapjesdeal, zijn beide zakenpartners ruim 5 miljoen euro per persoon, terwijl zij vooraf zeiden niets te verdienen aan de levering. Van Lienden noemde de deal in juni zelf bij Buitenhof "onuitlegbaar", maar deed geen toezeggingen de winst terug te betalen. Hij zei wel zijn rendement "voor goede doelen" te willen gebruiken.
Donderdag kondigde advocaat Peter Plasman aan dat hij aangifte gaat doen tegen Van Lienden en zijn zakenpartners, omdat zij zich volgens hem schuldig hebben gemaakt aan oplichting. Een aantal benadeelden, vermoedelijk vrijwilligers van Van Lienden, heeft zich bij Plasman gemeld.
Van Lienden en zijn zakenpartners wilden tegen Follow the Money niet reageren op het onderzoek. Zij zeggen het onderzoek af te wachten dat in opdracht van VWS wordt uitgevoerd.
