Zo gaat China steeds een stapje verder tot Taiwan is ingelijfd
52 straaljagers en bommenwerpers vandaag, zestien gisteren en bijna veertig in de dagen ervoor. Zelden heeft China in korte tijd zo veel militaire toestellen langs Taiwan laten vliegen. "Dit was op alle vlakken een ongekend weekend", zegt NOS-correspondent Sjoerd den Daas.
Er vlogen namelijk ook veel meer bommenwerpers dan gebruikelijk mee. Ook opvallend was dat de militaire oefeningen nu eveneens 's avonds en 's nachts waren. In ruim een jaar heeft China nog nooit zulke aantallen militaire toestellen in de buurt van Taiwan laten vliegen.
De vliegtuigen kwamen overigens niet binnen het luchtruim van Taiwan. Ze vlogen door de zogenoemde Air Defense Identification Zone (ADIZ), dat is de zone waarbinnen vliegtuigen zich moeten identificeren. Die van Taiwan overlapt voor een deel ook met de ADIZ van China.
Nog een stapje
"De gebeurtenissen van de afgelopen dagen zijn weer een stap verder in de strategie van Peking om de grenzen op te zoeken en die vervolgens te vervagen", zegt Ties Dams, gespecialiseerd in China's geopolitiek bij Clingendael. "Over een paar maanden zal er weer een nog gedurfdere stap volgen."
Uiteindelijk heeft president Xi hierbij één doel: hij wil Taiwan opnieuw inlijven. Daarvoor tast China, bijvoorbeeld met militaire oefeningen, steeds af hoe ver het kan gaan met provocaties. Want de VS houdt Taiwan militair de hand boven het hoofd.
"China wordt steeds assertiever en test wat de reactie van de Amerikanen is", zegt Rob de Wijk, oprichter van denktank The Hague Centre for Strategic Studies. Vanzelfsprekend heeft Washington het passeren van de Chinese straaljagers langs Taiwan veroordeeld. Maar de grote vraag is hoe hoog de twee supermachten, en daarmee ook Europese landen, bereid zijn het conflict op te laten lopen.
Voor president Biden is het aanpakken van China een speerpunt van zijn buitenlandse agenda. Volgens De Wijk kan het militaire en politieke schaakspel om Taiwan niet los worden gezien van de oplopende spanningen in de Zuid-Chinese Zee, die China grotendeels claimt als eigendom. Ook daar worden over en weer Amerikaanse of Chinese legeroefeningen gehouden.
'China heeft geduld'
"Als China nu Taiwan aanvalt of een directe confrontatie zoekt in de Zuid-Chinese Zee riskeert het een kernwapenoorlog", zegt De Wijk. Dat risico zal Xi niet willen lopen, evenmin als Biden. "Maar de Chinezen hebben iets wat wij niet hebben: geduld. Ze gaan pas toeslaan als ze zeker weten dat de Amerikanen niets meer kunnen of willen doen."
Een aanval op een NAVO-lidstaat staat gelijk aan een aanval op alle leden: artikel 5 van het handvest van de organisatie. Zo'n expliciet bindend verdrag heeft Washington niet met Taipei, de hoofdstad van Taiwan, maar er is wel de toezegging gedaan dat ze het eiland zullen helpen. Niets wijst erop dat de VS zijn bondgenoot de komende jaren laat vallen. Op termijn is die steun uiteindelijk afhankelijk van de krachtverhoudingen tussen China en Amerika.
In deze video legt correspondent Sjoerd den Daas uit waarom China steeds meer zijn spierballen laat zien:
China kan binnen zes jaar Taiwan binnenvallen, zo waarschuwde de hoogste Amerikaanse commandant van Oost-Azië begin dit jaar. Toch is de kans op een gewapend conflict op de korte termijn volgens analisten niet zo groot, legt correspondent Den Daas uit.
"We weten wel dat China op de middellange termijn, het liefst voor 2049 als de Volksrepubliek honderd jaar bestaat, Taiwan wil hebben ingelijfd. Maar Peking zet vooralsnog vooral in op een mix van provocatie en intimidatie. Op diplomatiek vlak is het bezig Taiwan verder te isoleren, ook op economisch vlak probeert het de Taiwanese afhankelijkheid van China te gebruiken om de druk op te voeren."
Taiwanezen zijn verdeeld over de relatie met China en dat buit Peking graag uit.
Ook van binnenuit probeert Peking het eiland met zo'n 24 miljoen inwoners te destabiliseren. Daarbij wordt volgens Dams volop ingezet op cyberaanvallen en het verspreiden van desinformatie. "Je ziet dat de Taiwanezen op zekere hoogte verdeeld zijn over de relatie met China. Dat buit Peking graag uit. Op die manier werkt het toe naar een scenario waarin een invasie niet meer nodig is."
Uiteindelijk wil Xi het opstandige eiland het liefst zonder slag of stoot bij het moederland voegen, vervolgt Dams. Maar bij elke militaire oefening is er een kleine kans dat er per ongeluk toch een confrontatie ontstaat. "Dat maakt de kwestie een heel belangrijke potentiële bron voor een conflict tussen de Verenigde Staten en China."
