Yildirim, Oranje en Turkije: 'Keuze veel moeilijker en gevoeliger dan mensen denken'
Het is een trieste constatering, vindt ook de hoofdrolspeler zelf. Ugur Yildirim is vooralsnog de enige voetballer van Turkse origine die in Nederland werd opgeleid, de eredivisie haalde en in Oranje debuteerde.
Misschien zijn al die anderen simpelweg niet goed genoeg. Maar dat lijkt raar, nu Turkije de belangrijkste uitdager van Oranje is in de WK-kwalificatie.
Bovendien, de huidige Turkse selectie herbergt twee jongens uit Nederland. Halil Dervisoglu uit Rotterdam en Orkun Kökcü uit Haarlem. En ook Deniz Türüc uit Enschede en Oguzhan Özyakup uit Zaandam zijn al gewaardeerde krachten gebleken.
"Maar natuurlijk geen wereldtop", is Yildirim stellig. Want voor het Nederlands elftal moet je volgens hem wel wat meer in huis hebben. "Er is ook echt wel een verschil tussen de beide landen."
Valkuil
De teamgeest van de trotse Turken tegenover de individuele klasse van de Hollandse school. Juist in de totaal verschillende manier van beleving zit volgens Yildirim met name bij jonge voetballers ook de valkuil. "Dan staat de Turkse mentaliteit haaks op de Nederlandse normen en waarden."
De druk op Turkse spelers is veel groter, weet Yildirim. Als het niet vanuit de familie zelf is, dan wel vanuit de omgeving. Zelf ondervond hij ook rottigheid, na zijn keuze voor Oranje.
"De keuze voor een land is nog veel moeilijker en gevoeliger dan veel mensen van buitenaf denken. Het zou fijn zijn als jongens daarbij volledig met rust gelaten zouden worden en dat hun uiteindelijke beslissing dan gewoon geaccepteerd en gerespecteerd zou worden."
Meer uit zijn carrière halen
De inmiddels 39-jarige Yildirim had een familie die hem onvoorwaardelijk steunde. "Ik vond voetbal gewoon leuk", zegt de speler die in dienst van sc Heerenveen wereldkampioen vrije trappen nemen werd. Bij dat toernooi in 2004 in Marbella bleef hij zelfs grote ster Zinedine Zidane voor.
Ja, hij had hij meer uit zijn carrière kunnen halen. Dat heeft hij al ontelbare keren moeten toegeven. Maar Yildirim is daarnaast wel een gelukkig mens geworden, ondanks een paar sportief verkeerde keuzes.
Na zijn overstap naar de Turkse Süper Lig ging het op zijn 25ste al snel bergafwaarts. "Maar ik heb in die periode wel mijn kinderen de Turkse taal en cultuur kunnen meegeven. En voor mij als mens is dat dan weer heel belangrijk geweest."
'Drie fantastische dagen'
En die keuze voor Oranje, die was op dat moment gewoon de beste. Ook al bleef het bij een invalbeurt tegen het Engeland van David Beckham en Steven Gerrard.
"Het waren drie fantastische dagen", vat hij zijn leven als Oranje-international samen. "Met als hoogtepunt de training, ook iets wat je misschien niet zou verwachten. Maar dat was echt genieten, hoe bijvoorbeeld Roy Makaay daar zijn afwerkoefeningen op doel deed. Wat een niveau."
Zijn terugkomst op Schiphol was een ander uiterste. "Ik werd daar opgewacht door Turkse media, daar werd me wel duidelijk gemaakt wat ze van mijn keuze vonden."
Ook al betrof zijn internationale carrière slechts een vriendschappelijk duel en had hij uiteindelijk alsnog voor de Turken kunnen gaan spelen, Yildirim betwijfelt of het daarna nog zover had kunnen komen. "Maar dat is nooit ter sprake geweest, want zo goed speelde ik de jaren daarna niet meer."
Strijd tegen racisme
Dus bleef het bij die ene interland, waar om aandacht werd gevraagd voor de strijd tegen racisme. Nederland trad aan in een speciaal zwart-wit wedstrijdshirt.
"Nu zouden de praatprogramma's op televisie vol zitten met mensen die daar van alles van vinden, maar destijds was racisme nog niet zo'n thema als nu. Het was niet veel meer dan een mooi gebaar. Persoonlijk ben ik maar twee keer bij een incident betrokken geweest, maar dat was pas na mijn loopbaan als voetballer."
Om de Turkse spelers beter te laten integreren in de eredivisie, hoopt Yildirim dat ze vrij gelaten worden zich te kunnen ontwikkelen tot wie ze zijn.
"In Turkije wordt een profvoetballer meteen geassocieerd met het grote geld, ook al kom je net kijken. Ik ben ooit ook eens benaderd om jonge voetballers te ondersteunen met de druk die daarbij komt kijken en de keuzes waartoe ze soms al worden gedwongen."
Trainerscarrière
Zelf heeft Yildirim zijn handen vol aan een carrière als trainer. Zowel bij de jeugd van Go Ahead Eagles als in clubverband bij de amateurs van Barbaros. Daar houdt ook de werkloze prof Douglas (ex-FC Twente) zijn conditie op peil, op zoek naar nieuw voetbalgeluk.
"Soms denk ik weleens: had ik maar zijn mentaliteit. Wat die ervoor overheeft om terug te keren als prof", mijmert Yildirim. "Ik heb nu een vetpercentage van hier tot gunter, loop niet veel meer, maar mijn voorzet zou na al die jaren nog steeds niet misstaan in de eredivisie."
De beste Turk van het moment is volgens hem ook een man op leeftijd, de 36-jarige Burak Yilmaz. De spits die Oranje in de heenwedstrijd met een hattrick velde. Een modelprof.
"Kwalitatief gezien vind ik hem de enige die in aanmerking zou komen voor een plek in het huidige Oranje", vergelijkt Yildirim de individuele krachtsverschillen. "En bondscoach Senol Günes heb ik persoonlijk niet heel hoog zitten. Hoe hij selecteert en speelt, daar zet ik wel mijn vraagtekens bij."
Als Turk is Yildirim zoals velen van zijn generatie verweven met Nederland, maar in het voetbal is zijn bittere constatering dat de verschillende culturen elkaar op de cruciale momenten toch tegenwerken. En dan gaat het niet over de afloop van de kwalificatie.
