'Minderheidskabinet is nu een logische stap, maar ook niet eenvoudig'
Hoogstwaarschijnlijk wordt het onderzoeken van een minderheidskabinet de volgende stap in de al maandenlang durende kabinetsformatie. Na het 'nee' van VVD en CDA vandaag tegen gesprekken met het linkse blok van GroenLinks en PvdA is dat nog een van de weinige serieuze opties, zegt ook politiek verslaggever Ron Fresen. "Maar ook dat zal niet eenvoudig worden."
Informateur Mariëtte Hamer (PvdA) is er niet geslaagd te voldoen aan de opdracht van de Tweede Kamer om een kabinet in de steigers te zetten dat de steun heeft van een meerderheid. Voortzetting van de huidige coalitie is ook niet meer mogelijk nu D66-leider Kaag samenwerking met de ChristenUnie heeft uitgesloten.
Niet alleen beeldvorming
Links wilde graag regeren, maar staat nu toch aan de zijlijn. Fresen: "Zelf zeggen PvdA en GroenLinks dat het is mislukt, omdat VVD en CDA bang waren voor de beeldvorming, de angst om als te links te worden gezien. Dat speelt zeker een rol, maar inhoudelijk waren er toch ook wel verschillen, ook al is daar nauwelijks over gepraat."
"De VVD wil echt andere dingen met de inkomensverschillen dan de PvdA. Op het gebied van het klimaat denken ze echt anders dan GroenLinks", zegt Fresen. "Tegelijkertijd weet Rutte dat ook een nieuw kabinet veel moet doen aan klimaat, zorg en onderwijs. Daar wil hij liever geen links stempel op."
Met of zonder het CDA?
Nu een minderheidscoalitie in beeld komt, is de vraag welke partijen daar dan aan deel zouden moeten nemen. In ieder geval VVD en D66, de winnaars van de verkiezingen. De VVD wil per se het CDA erbij, vanwege de stabiliteit. "Maar D66 wil dat liever niet, want dan zou de coalitie te rechts, te conservatief worden."
Een begrijpelijke angst van Kaag, vindt Fresen, al heeft juist het CDA zich op bepaalde onderwerpen de afgelopen jaren progressief getoond. "Op migratie heeft het CDA het verschil gemaakt bij het mogelijk maken van het kinderpardon en ook nu maakt de partij zich hard voor de Afghaanse vluchtelingen."
Stikstofcrisis
Een coalitie van VVD en D66 steunt op 58 zetels, met het CDA erbij worden dat er maximaal 73. Als Pieter Omtzigt zijn Kamerzetel weer inneemt als eenmansfractie, zakt dat aantal naar 72. Hoe dan ook zal het kabinet bij elk voorstel steun moeten zoeken bij oppositiepartijen.
Fresen verwacht dat het nog wel even kan duren voordat een nieuwe ministersploeg op het bordes van het paleis staat. "Ondertussen loopt het huidige kabinet op zijn laatste benen en kan niet aanpakken wat wel nodig is. Zo is de stikstofcrisis nog niet opgelost omdat er grote politieke meningsverschillen over waren. Dat kan grote gevolgen hebben als er straks weer geen bouwvergunningen kunnen worden afgegeven. De gevolgen van deze trage kabinetsformatie worden steeds meer zichtbaar."
