Zelfs de heetste stad van Amerika kan de hitte niet meer aan
Lorenzo Pierson heeft een kleed over het hek naast zijn tentje gehangen. Midden op de dag, met de zon recht boven 12th Street in Phoenix in de Amerikaanse staat Arizona, geeft het een streepje schaduw. "Afgelopen week hadden we drie doden op rij", zegt hij. De hitte is de daklozen die hier in tenten langs de weg wonen te veel geworden.
Twee keer in de week moet het hele tentenkampje aan de kant, dan rijdt er een bezemwagen door 12th Street. "Soms blijft er dan een tentje staan, en gaat de politie kijken wat er aan de hand is", zegt Pierson. "Dan vinden ze het lichaam."
In 2020 vielen er in Maricopa County, waarin Phoenix ligt, 323 doden als direct gevolg van de hitte. Dit jaar zit de stad half juli al boven dat aantal. Opnieuw worden er hitterecords gebroken in de heetste stad van Amerika. Het westen van het land gaat door de vierde hittegolf van dit seizoen. Na de heetste juni ooit gemeten, is ook juli nu al historisch.
Koelen van april tot oktober
Als Stacey Champion komt aanrijden in 12th Street is er bijna niemand te zien. Maar zodra ze de eerste pakken water begint uit te laden, gaan de tentjes open en stroomt de straat vol. Stacey noemt zichzelf een 'hitteactivist', ze knokt voor meer aandacht voor het dodelijke probleem dat hitte heet. "Hitte is een sluipmoordenaar, het gebeurt vanbinnen. Je organen vallen uit, je zakt weg, niemand heeft in de gaten dat je doodgaat."
Onder de daklozen van 12th Street is dat probleem het meest acuut, maar bijna de helft van de hittedoden valt binnenshuis. "Een airconditioning redt hier letterlijk je leven", zegt Stacey. Maar er worden nu ieder jaar hitterecords gebroken. "Daardoor moet je nu van april tot oktober koelen, en dat kunnen sommige mensen gewoon niet meer betalen. Ze zetten hun airconditioning uit en komen om het leven."
Dat Phoenix opwarmt, bevestigt ook warmteonderzoeker David Sailor van de Universiteit van Arizona. De stad raakt vooral 's nachts de warmte niet meer kwijt, legt hij uit. Al het asfalt, beton en de daken slaan de hitte op en als 's ochtend de zon weer opkomt, begint de dag al warmer. Zo worden nieuwe pieken bereikt. "Het wordt heter in de stad", zegt Sailor, "en dat heeft steeds grotere negatieve gevolgen voor de inwoners."
Reflecterend asfalt
Hij zoekt de oplossing in aanpassingen aan het oppervlak in stedelijk gebied. Op de hoek van East Garfield Street en 13th Street laat hij een proef zien met weerkaatsend asfalt. Het is wat gladder en is aan de bovenkant lichtgrijs. Sailor wijst met een thermometer op de straat: "52 graden Celsius. Dat is behoorlijk heet, maar normaal asfalt kan op een hete zomerdag 75 graden worden."
"Een gewone asfaltweg reflecteert maar 5 procent van de energie van de zon. Dit oppervlak meer dan 30 procent", legt Sailor uit. "Als we dit met genoeg wegen doen, en met parkeerplaatsen en daken van gebouwen, kunnen we het oppervlak van de stad 10 graden koeler maken. Zo wordt de lucht ook koeler en dat heeft grote invloed op energiegebruik en gebruik van water in de stad."
Maar de echte oplossing zit in de natuur, zegt Sailor. Wijken waar veel bomen staan en gras in de tuinen ligt, zijn koeler. "Dat scheelt zo 3 tot 5 graden op een hete dag." Daarmee is het verhaal van de hitte ook een verhaal van welvaartsverschillen. In de rijke buitenwijken van Phoenix is geld voor irrigatie en beplanting. Daar zie je in grote delen van de stad, ook in de middenklassewijken, weinig van terug.
Als je midden in de winterkou iemand ziet liggen op straat, controleer je meteen of die persoon nog leeft en ga je hulp halen. Zo kijken we niet naar hitte.
"Het is een verschil van dag en nacht", zegt hitteactivist Stacey Champion. Ze wijst op een boomstronk langs de kant van 12th Street. "Hier hebben ze de bomen omgehakt, zodat mensen hier niet kunnen verblijven. En zo is het overal in de armere buurten: nergens schaduw, geen plek om te zitten, zelfs in de bushokjes is geen schaduw."
Het toont volgens Stacey aan dat de hitte nog altijd niet gezien wordt als een noodsituatie, terwijl er veel mensen aan overlijden. "Als je midden in de winterkou iemand ziet liggen op straat, controleer je meteen of die persoon nog leeft en ga je hulp halen", zegt ze. "Zo kijken we niet naar hitte, en het is hoog tijd dat dit verandert."
Lorenzo Pierson trekt een matrasje zijn tent in. De zon staat nu zo hoog dat er nergens in de straat meer schaduw te zien is. "Ik doe hem aan beide kanten open, dat is de verkoeling", zegt hij terwijl hij naar binnen kruipt.
12th Street wordt langzaam weer stiller. Iedereen verdwijnt in de tentjes, in afwachting van de avond als het weer een paar graden koeler wordt in de stad.
