Gevluchte Oeigoer: 'Arnhem moet stedenband met Wuhan verbreken'

Arnhem beslist binnenkort over het wel of niet in stand houden van de stedenband met de Chinese stad Wuhan. Het lijkt er volgens Omroep Gelderland op dat er een meerderheid voor het behouden van de band is.

De 25-jarige Oeigoerse Ahmedjan Kasim is er niet blij mee. Hij ontvluchtte het land vanwege de mensenrechtensituatie.

De afgelopen jaren kwam er mondjesmaat informatie naar buiten over het lot van de Oeigoeren in China. Daardoor werd duidelijk dat de moslimminderheid in het westen van het land stelselmatig wordt onderdrukt. Naar schatting hebben al meer dan een miljoen Oeigoeren in Chinese strafkampen gezeten waar zij te werk worden gesteld. De Tweede Kamer sprak onlangs in dit verband van genocide.

De verhalen over de misstanden zijn moeilijk te verifiëren: buitenlandse politici en journalisten worden uit de regio Xinjiang geweerd.

In gesprek blijven

Arnhem heeft al twintig jaar een stedenband met Wuhan. Het college wil de bijzondere relatie voortzetten. Daarbij zou, zo staat in het voorstel van het college, wel meer aandacht moeten zijn voor "situaties en gebeurtenissen die vragen oproepen of juist extra waardering kunnen gebruiken". Ook voor mensenrechten zal meer aandacht zijn, zegt de woordvoerder.

Bij alle bezoeken aan landen buiten Europa (waaronder China) wordt aan de hand van een lijst met negen punten die gaan over mensenrechten, nagegaan of een bezoek wel moet doorgaan. De gemeentewoordvoerder benadrukt dat een reis niet doorgaat als de signalen op rood staan. En als er sprake is van mensenrechtenschendingen, kan er ook worden besloten juist wél te gaan om daarover te praten.

In een eerdere raadsvergadering noemde het college de situatie van de Oeigoeren 'inhumaan en afschuwelijk'.

Een raadsmeerderheid lijkt het voorstel van het college om de stedenband met Wuhan aan te houden, desalniettemin te steunen. In gesprek blijven is, ondanks alles, de beste optie, is daarbij een veelgehoord argument.

Geen idee waar vader nu is

Zeer onverstandig, vindt de 25-jarige Kasim. Hij ontvluchtte China tien jaar geleden en woont nu met zijn moeder in Gelderland. Zijn vader zou in een van de Chinese strafkampen terecht zijn gekomen. Of hij nog leeft, weet Kasim niet. "Ik heb geen idee waar hij nu is."

Als kind en tiener zag hij in China overal discriminatie. "Er waren vacatures waarin duidelijk werd aangegeven dat die niet open stonden voor Oeigoeren."

De situatie is in de afgelopen jaren volgens hem nog slechter geworden. Er zijn onder meer 'heropvoedingskampen' waar Oeigoeren massaal heen worden gebracht. Kasim spreekt over verplichte sterilisaties en abortussen.

'Geen gesprek mogelijk met China'

De gevluchte Oeigoer vindt het argument om de stedenband te behouden zodat een gesprek met China mogelijk blijft, niet goed. "Dit soort onderwerpen zijn totaal niet bespreekbaar met China. Ze zullen waarschijnlijk zelfs boos reageren als je erover begint." Wat heeft zo'n stedenband dan voor zin, vraagt hij zich af.

Kasim vreest zelfs dat China relaties als stedenbanden gebruikt om invloed uit te oefenen. Stedenbanden kunnen op die manier zelfs voor meer onveiligheid zorgen bij Oeigoeren in Nederland, denkt hij.

"Dat je handelsrelaties hebt, snap ik", zegt hij "Maar we hebben principes hier in het westen, waarden die we niet delen met de Chinese overheid. Daar moeten we sterk in zijn door te zeggen: hier trekken we de grens en niet verder. Dat doen we onvoldoende op dit moment."

'Immoreel om stedenband te handhaven'

Er zijn ook fracties voor het verbreken van de stedenband. Denk Verenigd Arnhem is er daar een van. "We praten over de grootste volkerenopsluiting sinds de Tweede Wereldoorlog", licht raadslid Suayip Dilekçi toe. "Wij vinden het immoreel om als stad die de vrijheid hoog in het vaandel heeft een dergelijke stedenband te handhaven."

Binnenkort wordt er verder over de kwestie gesproken. Wanneer de raad een beslissing neemt, is nog niet duidelijk.