Spaarmiljarden ongelijk verdeeld: 'In lijn met verwachting, maar wel opvallend'
Sinds het uitbreken van de coronacrisis is in Nederland veel gespaard, bijna 46 miljard euro. Dat is ruim 2,5 keer zoveel als het jaar ervoor. Maar uit een enquête van Rabobank blijkt dat dit geld ongelijk is verdeeld: het grootste deel van het gespaarde geld kwam terecht bij 'slechts' 35 procent van de bevolking. Voor anderen bleef het spaarsaldo gelijk of nam het af. Hoe kunnen die onderlinge verschillen zo groot zijn?
Of iemand veel of weinig spaart, heeft doorgaans vooral te maken met het inkomen, zegt Rabobank-econoom Carlijn Prins. "Dat was voor corona zo, maar nu ook. Het is niet absoluut, maar traditioneel gezien hebben mensen met een hoger inkomen meer spaargeld. En die trend heeft zich tijdens corona dus voortgezet."
In coronatijd zijn die inkomens en de uitgaven soms wel veranderd. Zo hebben ondernemers soms hun spaargeld moeten gebruiken om hun zaak overeind te houden. Andersom geldt ook: als je pre-corona een bovenmodaal inkomen had en door de lockdowns minder geld hebt uitgegeven aan zaken als vakanties of de horeca, kan het gevolg zijn dat je spaartegoed in de tussentijd is meegegroeid.
(On)gelijkheid
Logisch dus, al is de manier waarop de tientallen miljarden spaargeld nu zijn verdeeld, ook voor economen een verrassing. Prins: "We dachten al dat het geld meer terecht zou komen bij mensen met een hoger inkomen. Maar we waren toch wel verbaasd dat het bij slechts 35 procent van de bevolking is neergedaald. Omdat 46 miljard euro een heel fors bedrag is, ruim twee keer zoveel als het jaar ervoor."
De financiële ongelijkheid komt niet uit de lucht vallen, alleen was die voorheen zichtbaar in de uitgaven, denkt de econoom. "Mensen met een modaal of bovenmodaal inkomen gaven toen meer geld uit dan mensen met een laag inkomen", zegt Prins. "Nu dat door corona minder kon, verschoof geld dat anders zou worden uitgegeven naar de spaarrekening. De ongelijkheid in geld verplaatst dus."
"Dit verbaast ons niet", reageert woordvoerder Gabriella Bettonville van het Nibud, de stichting die informeert en adviseert over de financiën van huishoudens. Volgens haar waren de lockdowns vooral gunstig voor mensen met hoge inkomens: zij zijn degene die doorgaans uitgaan en vakanties boeken. "Mensen met een laag inkomen hebben daar nauwelijks tot geen budget voor, dat is echt sprokkelen."
Mensen met hogere inkomens konden dus ook meer sparen. "Dat is ook begrijpelijk: hoe meer geld je hebt, hoe meer je kan uitgeven. Maar ook hoe meer je opzij kan zetten. Die tweedeling in de maatschappij is er en dat laat deze enquête wat mij betreft nogmaals zien."
Laat je niet ontmoedigen door dit soort onderzoeken. Ook een klein beetje spaargeld helpt al.
Veel of weinig spaargeld is volgens het Nibud niet eens de belangrijkste kwestie. "Belangrijk is dat je íets achter de hand hebt. Want kosten, bijvoorbeeld in je huis, komen onvermijdelijk. Je weet alleen niet wanneer. Laat je dan ook niet ontmoedigen door dit soort onderzoeken over de verdeling van geld. Ook een klein beetje spaargeld helpt al. Kijk vooral naar je eigen portemonnee en naar wat nodig is om achter de hand te hebben."
Dat beaamt Rabo-econoom Prins. "Zowel vanuit persoonlijk als uit een economisch oogpunt is het fijn als mensen een reservepotje hebben. Op dit moment is er een grote groep, 25 procent van de mensen, met weinig tot geen reserves. Als het financieel een keer tegenzit, moeten zij misschien op hun dagelijkse uitgaven bezuinigen, wat ook geen opsteker is voor de economie."
Blijft ongelijkheid bestaan?
Of de spaarongelijkheid blijft bestaan, heeft volgens de econoom te maken met wat mensen met het extra spaargeld doen en hoe het wordt uitgegeven. "Geef je het geld uit in de kroeg of winkelstraat, dan is het geld op een gegeven moment op. Stop je het in een hypotheek of belegging, dan maak je er op een andere manier vermogen van waardoor je bijvoorbeeld lagere woonlasten hebt en structureel meer overhoudt. Dan blijft de vermogensongelijkheid wel in de stand."
