Vanavond 'uitzonderlijke' publicatie van notulen uit ministerraad
De notulen van discussies binnen het kabinet over de toeslagenaffaire worden vanavond openbaar gemaakt. Het demissionaire kabinet zet deze zeer ongewone stap naar aanleiding van de ophef over een reconstructie waar RTL Nieuws vorige week woensdag mee kwam.
Volgens RTL heeft het kabinet-Rutte III doelbewust informatie achtergehouden waar de Tweede Kamer om had gevraagd. Ook zouden ministers hebben geklaagd over in hun ogen lastige Kamerleden, zoals CDA'er Omtzigt. RTL baseerde zich op "bronnen die toegang hebben tot de notulen van de ministerraad".
Het nieuws van RTL maakte veel los. De toeslagenaffaire is toch al een zeer delicaat onderwerp in Den Haag: het kabinet is erover gevallen, en opmerkingen van Rutte over Omtzigt leidden begin deze maand tot een aangenomen motie van afkeuring in de Tweede Kamer tegen de VVD-leider.
In de formatie zijn 'vertrouwen' en 'een nieuwe bestuursstijl' nu net de begrippen waar veel van de gesprekken om draaien.
'Riskant precedent'
De Kamer eiste opheldering, een deel vroeg ook om openbaarmaking van de notulen. Het kabinet besloot vrijdag dat die inderdaad worden gepubliceerd. Het gaat om alle notulen die eerder naar de parlementaire ondervragingscommissie zijn gegaan, inclusief de zogenoemde p-notulen (persoonlijke notulen van de meest betrokken ministers). Die commissie deed vorig jaar onderzoek naar de toeslagenaffaire. Hun rapport 'Ongekend onrecht' leidde uiteindelijk tot het opstappen van het kabinet.
Rutte sprak vrijdag van een uitzonderlijk besluit, dat ook eenmalig zal zijn. In het tv-programma Buitenhof noemde vicepresident De Graaf van de Raad van State de openbaarmaking gisteren "een riskant precedent", al vindt ook hij het een onvermijdelijke beslissing. Volgens De Graaf moet dit wel een uitzondering blijven.
Rutte zei vrijdag dat het kabinet unaniem was in zijn oordeel om de notulen vrij te geven. De premier herhaalde dat er niets onoorbaars is gebeurd in de manier waarop de Kamer is geïnformeerd: "Dat zullen we ook laten zien in de brief die maandag uitgaat."
Vrijdag kondigde premier Rutte aan dat de notulen vandaag openbaar worden:
Voor zover bekend zijn notulen van de ministerraad nooit eerder voortijdig gepubliceerd. Wat in de ministerraad wordt besproken, is in principe geheim. Het idee daarachter is dat bewindslieden in vrijheid met elkaar van gedachten moeten kunnen wisselen. Ook speelt mee dat het kabinet geacht wordt met één mond te spreken, de zogenaamde 'eenheid van kabinetsbeleid'.
De notulen blijven normaal gesproken 25 jaar geheim, al worden ze soms na 20 jaar openbaar voor wetenschappers. Volgens het reglement van orde kan het kabinet wel ontheffing verlenen van de geheimhoudingsplicht, en dat gebeurt nu dus.
Het kabinet denkt er nog over na of het de rijksrecherche inschakelt om uit te zoeken hoe de notulen zijn gelekt, want mogelijk is er sprake van een 'ambtsmisdrijf'. Daarover hakt het kabinet waarschijnlijk vandaag de knoop door.
De Kamer debatteert donderdag over de kwestie en onderbreekt daarvoor het reces.
