Wordt deze 40-jarige 'groene' politica Duitslands nieuwe bondskanselier?
Ze is pas veertig, heeft geen regeringservaring, maar maakt toch kans om de nieuwe bondskanselier van Duitsland te worden: Annalena Baerbock. Ze is vanochtend naar voren geschoven als lijsttrekker (en daarmee Kanzlerkandidat) van de Groenen.
De partij staat er in de peilingen zo goed voor, dat een 'groene' bondskanselier niet langer ondenkbaar is. Door het vertrek van Angela Merkel en een ongekende leiderschapscrisis bij de grootste tegenstander, de christendemocraten van de CDU/CSU, ligt het speelveld van de Duitse politiek helemaal open.
In haar eerste toespraak als lijsttrekker gaat Baerbock in op haar onervarenheid. "Het klopt, ik ben nog nooit bondskanselier geweest, en zelfs geen minister". Het ambt van bondskanselier "vervult haar met nederigheid en een groot gevoel van verantwoordelijkheid". Maar, zo zegt ze, als regeringservaring het enige criterium zou zijn, "kunnen we het wel bij het oude laten".
Haar frisse blik kan juist een sterk punt zijn, zegt ze. "Ik sta voor vernieuwing, de anderen voor de status quo. Met alleen 'rijden op zicht' komen we niet verder, hier en daar wat schroefjes los- en aandraaien. Ik wil naar voren kijken, nieuwe dingen wagen."
Baerbock was tot drie jaar geleden voor een groot deel van de Duitsers een onbekende. In 2018 werd ze samen met de meer ervaren politicus Robert Habeck gekozen tot partijleider van de Groenen, een partij die traditioneel geleid wordt door een duo. Tot die tijd gold ze binnen de partij al als groot talent met een enorme dossierkennis, ambitie en lef.
De verkiezing van Baerbock en Habeck heeft de partij goed gedaan. Stonden de Groenen in 2018 in de peilingen nog rond de 10 procent, in de laatste peilingen schommelt de partij tussen 20 en de 23 procent. Ook bij verkiezingen halen de Groenen sindsdien alleen maar overwinningen.
De Groenen werden in 1980 opgericht als partij tegen alle vormen van oorlogsvoering en tegen kernenergie, een partij vol linkse rebellen en taboedoorbrekers. Toenmalig bondskanselier Kohl waren ze een doorn in het oog. "We moeten ze tolereren, maar ik denk dat het een fase is, over twee jaar is het waarschijnlijk weer voorbij", zou hij in 1983 tegen de Amerikaanse vice-president Bush hebben gezegd.
Inmiddels is de partij uitgegroeid tot een vaste waarde in de Duitse politiek. In elf deelstaten doen ze mee in de deelstaatregering. Inhoudelijk zijn ze naar het midden opgeschoven, ook Baerbock (en Habeck) zijn vertegenwoordigers van de pragmatische stroming. Daardoor zijn ze voor een groter deel van de kiezers een alternatief geworden.
Het moet heel raar lopen willen de Groenen niet in de volgende regering komen, zegt politiek analist Thorsten Faas. "In alle mogelijke coalities spelen de Groenen een rol. Het zou zelfs zo kunnen zijn dat ze de grootste worden. Dat zou bijna gelijk staan aan een revolutie binnen het Duitse partijsysteem."
Kemphanengevecht bij concurrent CDU/CSU
Het soepele proces waarmee de Groenen hun kandidaat hebben gekozen, staat in schril contrast met de openlijke veldslag die op dit moment bij de christendemocraten wordt geleverd. Ook daar zijn twee mensen die opvolger van Merkel zouden willen worden: de huidige voorzitter van de CDU, Armin Laschet, en de voorzitter van de Beierse zusterpartij CSU, Markus Söder.
Zij voeren al ruim een week een kemphanengevecht, waarbij Söder de top van de partij heeft geschoffeerd door hun steun voor Laschet als 'achterkamertjespolitiek' te bestempelen. Laschet krijgt daarentegen al een week uit alle hoeken van de partij te horen dat ze hem niet toevertrouwen de verkiezingen in september te kunnen winnen.
Afgelopen week kwam het in een besloten fractievergadering tot een kookpunt. "Er is maar een vraag echt belangrijk: willen we winnen?", vroeg Söder retorisch aan de Bondsdagleden van CDU en CSU. Söder beroept zich op zijn sterkste wapenfeit: de peilingen. Al weken doet hij het daarin veel beter dan Laschet.
Zo is hij onder Duitsers een van de populairste politici, vooral door zijn strenge coronabeleid. In ranglijsten staat hij nu zelfs boven Merkel. Laschet daarentegen krijgt steeds slechtere 'cijfers': in een recente enquête zegt maar 13 procent hem als goede bondskanselier te zien. Twee derde van de CDU/CSU-kiezers zou zelfs overwegen een andere partij te kiezen als hij lijsttrekker wordt.
