Nederland-Letland, ooit nog een cruciaal affiche op Europees kampioenschap
De laatste keren dat het in het nationale stadion van Letland echt los ging, was bij popconcerten van Aerosmith, Snoop Dogg en Metallica. De tijd dat de voetballers de Baltische staat in vervoering brachten, ligt al ver achter ons.
Het elftal dat vanavond tegen Oranje in de Johan Cruijff Arena aantreedt, is in niets te vergelijken met het team dat zich sensationeel plaatste voor het EK in 2004. De legendarische spits Maris Verpakovskis (41 jaar inmiddels) is nu echt met pensioen, een opvolger diende zich nog niet aan.
"Er komen zware jaren aan voor het Letse voetbal", voorspelde de topscorer aller tijden kort nadat hij was afgezwaaid als international. Bovendien, het kon ook bijna niet mooier worden dan in zijn eigen jonge jaren.
Zakenman Indriksons
Letland had namelijk echt een leuk ploegje rond de eeuwwisseling, mede dankzij zakenman Guntis Indriksons. De directeur van Skonto Group, een bouwmaatschappij, investeerde flink in de sport, nadat het land zich in 1991 onafhankelijk had verklaard van de Sovjet-Unie.
Skonto zette niet alleen gebouwen neer over de hele wereld, maar legde in eigen land ook een stevig fundament onder het voetbal. Skonto Riga werd in die jaren veertien keer achter elkaar landskampioen, nog steeds een Europees record. De club beschikte over uitstekende faciliteiten, waar ook de nationale ploeg van profiteerde.
Skonto Riga en Letland waren praktisch hetzelfde. Clubtrainer Aleksandrs Starkovs was tevens bondscoach en op een enkeling na waren alle internationals van die succesgeneratie groot geworden bij de recordkampioen. Op het hoogtepunt was voetbal zelfs populairder dan ijshockey en basketbal.
Nederland maakte uiteindelijk een eind aan dat sprookje, door met een 3-0 zege op de Letten in de laatste groepswedstrijd ten koste van dat land de volgende ronde te bereiken op het Europees kampioenschap in 2004. Een toernooi dat achteraf de enige deelname aan een grote eindronde voor Letland zou zijn.
Zonder de inbreng van Indriksons, die zelf ook jarenlang voorzitter was van de bond, is er nu weinig meer over van het nationale team. Skonto Riga bestaat ook niet meer. En tijdens de kwalificatie voor het aankomende EK werden alle duels verloren, op een wedstrijd om des keizers baard tegen Oostenrijk na.
In het jaar 2004 waarin Letland op het gebied van voetbal zijn absolute hoogtepunt beleefde, vond er met het lidmaatschap van de Europese Unie nog een opmerkelijke gebeurtenis plaats. Sindsdien zijn inwoners namelijk vrij om hun geluk buiten de grenzen te zoeken, waardoor Letland het snelst krimpende land van Europa is.
Zal de nieuwe Maris Verpakovskis ooit nog wel opstaan?
Zelf zag de beste speler die het land ooit voortbracht wel wat in de aanvaller Vladislavs Gutkovskis, die ook nu tot de selectie behoort. "Die zou ooit misschien in een grote buitenlandse competitie terecht kunnen komen."
Het is uiteindelijk Rakow geworden voor de inmiddels 25-jarige spits, op het hoogste niveau van Polen. Recent maakte Gutkovskis ook zijn eerste twee interlandgoals. Weliswaar tegen de voetbaldwergen San Marino en Andorra, maar het beginnetje is er.
De jonge bondscoach Dainis Kazakevics (39) krijgt de tijd om aan een nieuwe ploeg te bouwen en bleef in zeven van zijn negen interlands als hoofdverantwoordelijke ongeslagen met Letland, al was de tegenstand nog niet om over naar huis te schrijven. Het eerste WK-kwalificatieduel werd woensdag nipt verloren van Montenegro (1-2).
Letland is een beetje van de vergeten successen. Zo werd Marija Naumova in 2002 winnares van het Eurovisie Songfestival, maar waren er weinig artiesten in haar positie die daarna minder uit hun carrière haalden.
Stilletjes ligt toch een Letse voetballer aan de basis van een sporter die de wereldtop nog kan uitdagen. Oud-prof Jevgenijs Ostapenko is de vader van Jelena Ostapenko, een 23-jarige tennisster die ooit al even vijfde stond op de wereldranglijst.
De ontwikkeling van de sport in Letland heeft op dit moment nog wat tijd nodig, waardoor van de voetballers in elk geval niet hoeft te worden verwacht dat ze een rol van betekenis gaan spelen in deze kwalificatiereeks voor het WK, eind volgend jaar.
