Kabinet: stille diplomatie over tweede nationaliteit
Het kabinet ziet het meest in stille diplomatie om mensen te helpen om van hun tweede nationaliteit af te komen. Dat zei minister Koolmees in een Kamerdebat over een initiatiefnota van D66-Kamerlid Paternotte. Die heeft zich het lot aangetrokken van Nederlanders die naast een Nederlands nog een tweede paspoort hebben en eigenlijk van dat tweede af willen.
Verschillende landen maken het praktisch onmogelijk om afstand te doen van een tweede nationaliteit. In Nederland speelt dat probleem onder meer voor mensen met een Marokkaanse achtergrond, maar bijvoorbeeld ook Syrische vluchtelingen kunnen ermee te maken krijgen.
Coronacrisis
Paternotte noemde in de Kamer als voorbeeld dat vorig voorjaar veel Marokkaanse Nederlanders die in Marokko familie bezochten, dat land niet mochten verlaten vanwege de coronamaatregelen. Het argument was dan dat ze "toch al thuis waren". Mensen zonder Marokkaanse nationaliteit konden wel naar Nederland reizen.
Paternotte wees verder op sollicitanten met een dubbele nationaliteit, die een veiligheidsfunctie willen. Bij hen duurt de procedure vaak langer, omdat het onderzoek door bijvoorbeeld de AIVD ingewikkelder is.
D66 en eigenlijk ook het overgrote deel van de Kamer vinden dat mensen op dit punt keuzevrijheid moeten hebben. Maar vrijwel iedereen ziet ook de praktische problemen: landen gaan nu eenmaal zelf over hun eigen regels hierover en ze kunnen niet verplicht worden om die te veranderen.
Beklemmend
Ook het kabinet heeft begrip voor de behoefte van mensen om een eigen keus te kunnen maken en zelf te bepalen of ze hun tweede nationaliteit houden. Koolmees erkende dat sommigen de tweede nationaliteit als beklemmend kunnen ervaren, zoals ook blijkt uit een manifest uit 2019 van een aantal Nederlanders met een Marokkaanse afkomst. Maar ook hij benadrukte dat nationaliteitswetten de bevoegdheid zijn van staten. Het kabinet wil andere landen wel oproepen hun wetten te heroverwegen. "Maar je kunt ze niet dwingen", zei de minister.
Volgens Koolmees heeft het kabinet het onderwerp bij bijvoorbeeld Marokko wel onder de aandacht gebracht, "in het kader van een bredere dialoog". Maar daar wilde hij niet diep op ingaan. "Het is lastig om publiek iets te zeggen over stille diplomatie. En als het maar van één kant komt en je alleen maar hard roept, kom je niet veel verder en is het risico groot dat je helemaal niks bereikt." Sinds 2014 worden overigens al geen tweede nationaliteiten meer opgenomen in de Basisregistratie Persoonsgegevens.
Register ongewenste nationaliteit
Paternotte heeft ook voorgesteld een register in het leven te roepen waarin Nederlanders kunnen aangeven dat ze hun tweede nationaliteit ongewenst vinden. Alleen al als veel mensen dat doen, zou dat een signaal zijn en zou het als breekijzer kunnen dienen in de richting van andere landen, is de redenering van de D66'er.
Het kabinet ziet niets in zo'n register, als dat door de staat wordt beheerd. "Een Nederlands register geldt voor de Nederlandse situatie en brengt geen verandering in de tweede nationaliteit", zei staatssecretaris Broekers-Knol. Ze wil wel meedenken over een register als dat door een 'private partij' wordt bijgehouden.
