Oproep uit IC-hoek: 'Versoepel aantal maatregelen, accepteer meer overlijdens'

"We moeten breder kijken dan alleen binnen de muren van de IC." Intensivist Hugo Touw van het Radboudumc in Nijmegen heeft in het NOS Radio 1 Journaal een toelichting gegeven op het pleidooi van hem en drie andere intensivisten voor versoepeling van coronamaatregelen, zelfs als dat betekent dat er meer mensen zullen overlijden. Hun oproep verscheen gisteren bij NRC.

Touw, Hans van der Hoeven en Alec Veenendaal, verbonden aan het Radboudumc, en Nynke Postma van het Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk, vragen zich in het stuk af "of alle negatieve gevolgen van de maatregelen nog wel in verhouding staan tot de beoogde gezondheidswinst". De huidige maatregelen eisen volgens hen een steeds hogere tol. Daarbij doelen ze op het uitstellen van reguliere zorg, waardoor onder meer mensen met kanker en mensen die op een orgaantransplantatie wachten soms vroegtijdig overlijden.

"We hebben eerder gepleit voor strenge maatregelen, en daar zijn we nog steeds voor", zei Touw vanochtend tegen de NOS. "Maar we zien de keerzijde van die maatregelen, dat raakt ons."

Duivels dilemma

Het viertal zegt dat ze nu mensen redden die meestal niet volledig herstellen, bijvoorbeeld doordat die meerdere chronische aandoeningen hebben zoals diabetes, obesitas of een hoge bloeddruk. Daarom moet er een maatschappijbrede dialoog worden gevoerd over een selectiever opnamebeleid op de IC-afdelingen, vinden ze. Bijvoorbeeld door vooraf al te bepalen wat iemands kans op herstel of overleving is en daar de keuze op te baseren.

"Een duivels dilemma", noemen de artsen het. "Maar het gesprek hierover uit de weg gaan, is schadelijk voor zowel covid-patiënten als onze samenleving."

Het betoog van het viertal krijgt, sinds het gistermiddag in de media verscheen, naast kritiek ("het pleidooi is in strijd met de medische ethiek"), ook veel bijval op sociale media. Twitteraars noemen het "een moedig betoog", prijzen het "doorbreken van een taboe" en zeggen dat "de discussie veel te lang is vermeden" en "het goed is dat de maatregelen en dilemma's zo fundamenteel aan de orde worden gesteld".

"Dat we hieraan denken, maakt duidelijk hoe ernstig de situatie is", aldus Touw. "Als we dit gesprek niet voeren, is er óók veel schade. Dat moeten we meewegen en voorkomen."

Met die schade doelen ze onder meer op de achterstanden die scholieren oplopen, de vele verwachte faillissementen en de groeiende armoede onder bepaalde groepen waardoor de kloof tussen rijk en arm groter wordt, schrijven de intensivisten. "Huidige en toekomstige generaties moeten de rekening betalen van alle financiële steunpakketten die we nu afsluiten. En laten we het maar niet hebben over toekomstige (financiële) uitdagingen, zoals het bestrijden van de klimaatcrisis. Dit alles heeft een sterk negatieve invloed op de gezondheid van onze samenleving als geheel."

"Goede zorg leveren is meer dan de capaciteit op de IC beheersen. Nu valt de keuze op gezondheid", zegt Touw. "We zeggen niet dat alle maatregelen moeten worden afgeschaft. Maar door de keuzes die we nu maken, gaan er ook mensen dood. Dat zijn mensen thuis, die hebben niet zo'n duidelijke stem. Dat willen we ook onder de aandacht brengen."

De intensivecareartsen pleiten voor het versoepelen van maatregelen "die grote invloed hebben op het welzijn van onze bevolking en daarbij te accepteren dat er als gevolg van corona meer mensen zullen overlijden". Onder meer samen sporten en elkaar ontmoeten in de buitenlucht, moet weer mogelijk worden, ook al betekent dat dat er meer mensen besmet raken.

Ernst Kuipers reageerde tijdens zijn wekelijkse persmoment op de oproep:

"Op de koop toe nemen dat mensen overlijden, is een taboe. Maar in een crisis moet je keuzes maken", zegt Touw. "Juist omdat de crisis zo lang duurt, moeten we dit debat voeren."

"Het verandert niks aan de huidige boodschap: we maken ons heel veel zorgen. We willen het liefst iedereen helpen. Maar we zien dat, terwijl we iedereen proberen te helpen, er een groep is die we niet helpen. Die keerzijde weegt steeds zwaarder."