Door 'versnippering' zijn verpleeghuizen weken of maanden bezig met vaccineren
De meneer in de eerste kamer op de gang van het zorgcentrum krijgt donderdag een prik, zijn buurvrouw ernaast nog niet. Verderop in het verpleeghuis Ter Eyck in Heerlen is een meneer ook donderdag aan de beurt, maar zijn vrouw (met wie hij samenwoont) moet wachten.
Zoals hierboven staat beschreven gaat het vaccineren van verpleeghuisbewoners in de praktijk. Het prikken gebeurt niet per locatie, maar per risicogroep. Het betekent dat in veel van de ongeveer 2500 Nederlandse verpleeghuizen vijf rondes nodig kunnen zijn om alle bewoners een eerste prik te geven.
Door die werkwijze duurt het vaccineren van de tienduizenden kwetsbare oudere bewoners zeker een aantal weken, misschien wel maanden.
"We zijn natuurlijk blij dat we kunnen vaccineren, maar minder blij dat het moet gebeuren in vijf of zes rondes", zegt bestuurder Trudie Severens van zorgorganisatie Sevagram, een koepel met 22 verpleeghuizen in Zuid-Limburg. Ter Eyck hoort daar ook bij. "Dit beleid zorgt voor veel onrust bij bewoners en familie."
'Fijnmazig vaccineren'
Het vaccineren per doelgroep in plaats van per verpleeghuis betekent ook dat de verantwoordelijkheid voor het vragen om toestemming per bewoner, bestellen van vaccins, de logistiek, beveiliging, opslag en de toediening van vaccins bij verschillende partijen liggen.
'Fijnmazig vaccineren' wordt deze aanpak genoemd door het ministerie van Volksgezondheid, het RIVM en de koepelorganisaties voor ouderen en huisartsen.
In Ter Eyck noemen ze het versnippering. De zorgorganisatie heeft zoals ze zelf zeggen een 'militaire operatie' moeten voorbereiden om slechts de helft van de bewoners te kunnen vaccineren.
"Na anderhalve week voorbereiding duurt het prikken van 853 mensen donderdag maar zo'n 3 à 4 uur. De andere helft van de bewoners hadden we dus makkelijk daar achteraan kunnen doen, maar dat mag niet want die vallen onder de huisarts", zegt Esther Cromheecke, de projectleider vaccinatie en directeur bij Sevagram.
Wie is verantwoordelijk?
De reden voor deze tijdrovende aanpak draait om de vraag wie verantwoordelijk is voor het medisch dossier van de verpleeghuisbewoner. Is de specialist ouderengeneeskunde verantwoordelijk? Dan regelt het verpleeghuis alles en volgt de prik ergens in de komende weken.
Maar is de huisarts verantwoordelijk voor het dossier? Dan prikt de huisarts per kleinschalige woonvorm of per leeftijdsgroep. In dat laatste geval komen de 90-plussers eerst, daarna de 85-plussers, daarna de 80-plussers, daarna de 70-plussers en daarna iedereen die jonger is. De exacte momenten, wanneer die groepen worden geprikt, zijn nog niet bekend.
Postbode
Vaccinatieplanner Esther Cromheecke weet hoe het beter kan, ze is oud-militair. "Toen we hoorden dat we mochten vaccineren, dachten we dat er een busje kwam en we iedereen gingen prikken, maar zo werkte het niet. Terwijl dat veel makkelijker was geweest, en ook sneller."
Ook onder huisartsen is kritiek op het vaccineren per doelgroep. Huisarts Geert-Jan van Holten in Oss vergelijkt het vaccineren met een postbode die brieven niet rondbrengt op adres, maar op alfabet. Hij deelde op Twitter zijn ervaringen:
Volgens bestuurder Trudie Severens zijn er verschillende nadelige effecten van de huidige aanpak. "We zullen nu in onze huizen nog maanden de beschermingsmaatregelen moeten aanhouden, je kan niet iets afschalen zolang een deel van de mensen nog niet is gevaccineerd. Bovendien heb je met al die prikmomenten extra bewegingen in de huizen, dat wil je eigenlijk niet."
'Liever even wachten'
In het verpleeghuis Ter Eyck is met de eerste prik van vandaag bij een 90-plusser bij de GGD de complexiteit nog verder toegenomen. Bewoners van verpleeghuizen die mobiel zijn kunnen er nu voor kiezen om ook naar de GGD te gaan voor een prik.
"Het probleem is dan weer dat wij locaties hebben waar we door corona-uitbraken eigenlijk niemand van de afdeling willen hebben. We vragen daarom mensen om liever even te wachten op de huisarts", zegt Severens. "Hoe lang ze nog moeten wachten, kunnen we ze nu alleen niet vertellen".
