Experts over vaccinatie voor meest kwetsbare ouderen: 'Zorgvuldig afwegen'

Moeten de meest broze ouderen kiezen voor een coronavaccinatie? Of zijn de risico's groter dan de winst voor mensen die niet lang meer te leven hebben? Die vragen zijn extra relevant, nu in Noorwegen 29 kwetsbare ouderen zijn overleden na een eerste prik met het Pfizer/BioNTech-vaccin.

Volgens het Noorse medicijnagentschap waren de overledenen allemaal boven de 75 jaar. Ze woonden in verpleeghuizen en hadden ernstige onderliggende aandoeningen. Het geneesmiddelenbewakingscomité PRAC, onderdeel van het Europees Medicijnagentschap (EMA), onderzoekt of de sterfgevallen daadwerkelijk veroorzaakt zijn door het vaccin van Pfizer.

Een aantal van de Noorse ouderen zou overleden zijn aan bijwerkingen als koorts, misselijkheid en braken. "Dit zijn bijwerkingen die we verwachten. Normaal overlijden mensen daar niet aan. Dit waren mensen voor wie het mogelijk de druppel was", zegt Ton de Boer, voorzitter van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen.

Niet zomaar gevaccineerd

De Noren maken zich geen grote zorgen over de sterfgevallen. "Het is duidelijk dat de risico's van deze vaccins heel beperkt zijn, met een kleine uitzondering voor de meest kwetsbare patiënten", zegt medisch directeur Steinar Madsen van het Noorse medicijnagentschap.

"Artsen moeten zorgvuldig afwegen wie er gevaccineerd moeten worden. Mensen die heel zwak zijn en in de allerlaatste levensfase zitten, kunnen gevaccineerd worden na een individuele beoordeling."

Ook in Nederland moet telkens bekeken worden of het zinvol is om een kwetsbaar iemand te vaccineren, zegt De Boer. "Die afweging gebeurt heel zorgvuldig. Niemand wordt zomaar gevaccineerd. Als iemand er zelf nog over na kan denken, vraag je het. Bij dementerenden wordt toestemming aan de familie gevraagd."

Overgevoeligheid

In sommige gevallen is duidelijk dat een coronavaccinatie niet gewenst is. "In een hospice vraag je mensen niet of ze gevaccineerd willen worden." Maar ergens ontstaat een grijs gebied. "Boven de 80 jaar kunnen mensen allerlei aandoeningen hebben. Met ieder individu moet je diens medische toestand doornemen. In verpleeghuizen worden altijd al afspraken gemaakt over bepaalde scenario's: ga je nog behandelen als iemand een longontsteking krijgt? Zo kun je dat ook bekijken voor een vaccinatie."

Zeer kwetsbare ouderen die graag een coronavaccinatie willen, kunnen die krijgen, verzekert De Boer. "De enige contra-indicatie in de bijsluiter van het Pfizer-vaccin is overgevoeligheid voor een van de onderdelen in het vaccin. Verder zijn er geen absolute restricties. Als een patiënt niet overgevoelig is en aangeeft het vaccin graag te willen, dan mag het."