Na zestien jaar een EK zonder Wüst en Kramer: 'Hun prestaties zijn echt groots'

• Joost Smedema

  Redacteur NOS Sport

Zij vond het rijden in een kolkend Thialf "echt geweldig" - uitgesproken met drie zachte g's - en hij kreeg er haast pijn in zijn oren van. Achttien jaar jong waren ze, Sven Kramer en Ireen Wüst, toen ze in 2005 debuteerden op de EK allround en luid werden toegejuicht.

Met een tweede en een vierde plek drongen ze als junioren de internationale schaatstop binnen om daar zestien jaar later nog altijd te staan. Volgend jaar hopen ze zich te plaatsen voor alweer hun vijfde Olympische Spelen. Maar zo simultaan als hun allroundcarrières begonnen, lijken ze ook te eindigen.

Komend weekeinde ontbreken de 34-jarigen op de EK in Heerenveen. Beiden wisten zich voor het eerst niet te plaatsen voor de Europese titelstrijd. En in het volgende olympische seizoen zijn allroundtoernooien bijnummers.

Bekijk in de carrousel de erelijsten van Wüst en Kramer op de EK:

Zo indrukwekkend als het uiteindelijk zou worden, zo bescheiden begon het. "Ik denk niet dat men te veel moet verwachten van ons", zegt Wüst in aanloop naar het toernooi in 2005.

Maar de jonkies maken daar de verwachtingen meer dan waar. "Een Kramer en Wüst-hype", omschrijft de Brabantse zelf het enthousiasme in Thialf. Dat ze nog tekortkomen voor de Europese titel maakt hun optreden niet minder gedenkwaardig.

"Je had altijd goede talenten uit Nederland", blikt Anni Friesinger nu terug. De Duitse verdedigt in 2005 nog haar Europese titel met succes. "Maar toen wisten we wel: er komt nu een heel groot talent aan."

"Twee broekies uit Jong Oranje waren het", zegt Jochem Uytdehaage, die zijn Nederlandse titel eind december 2004 weliswaar verliest aan Kramer, maar nog wel Europees kampioen wordt.

Uytdehaage: "Ik ben jarenlang de laatste geweest die hem verslagen heeft op een allroundtoernooi. Dat zegt vooral heel erg veel over Kramer."

Op de slee naar beneden

Onder leiding van Peter Kolder bereiden Wüst en Kramer zich de laatste dagen van 2004 in het Zuid-Duitse Inzell voor op hun eerste EK.

De schaatswereld ligt aan hun voeten, al is Wüst nog zo jong dat ze haar paspoort moet laten zien als ze in een supermarkt wat vuurwerk wil kopen. Het dikke pak Duitse sneeuw nodigt uit om te dollen, op een sleetje naar beneden te suizen en elkaar in te peperen met sneeuw.

Bekijk hier een reportage van Bert Maalderink uit december 2004 met een piepjonge Kramer en Wüst:

Friesinger en Uytdehaage krijgen hun titels enige tijd later niet cadeau. Vooral Kramer is meteen een geduchte uitdager, hoe onervaren ook. Op de NK, die Kramer een paar weken eerder dus wint en waar Wüst derde wordt, rijden beide jonkies de langste afstand pas voor het eerst.

'Rijden voor wat ik waard was'

De tien kilometer van Kramer op het Europees kampioenschap is pas de tweede van zijn carrière, maar hij dwingt Uytdehaage dan al tot het uiterste.

"Ik moest echt rijden voor wat ik waard was, uiteindelijk had ik minder dan twee tienden over. Als ik op de 500 meter een misser had gemaakt, had Kramer nu niet tien titels, maar er wel elf gehad."

Kramer zou in zijn carrière later twee edities van de EK missen, vanwege een blessure in 2011 en omdat het in 2014 zijn olympische voorbereiding in de weg zat. Wüst was er sinds 2005 altijd bij.

Na haar derde plaats op de 1.500 meter, dat debuutjaar, springt Wüst in haar eentje een gat in de lucht in de kleedkamer, zo blij is ze ermee. Friesinger: "Als je van junioren naar senioren gaat, heb je soms twee goede weekenden, meer niet. Maar bij Wüst wisten we: er komt iemand aan die heel veel gaat winnen."

Friesinger pakt in 2005 haar vijfde en laatste Europese titel. "Er kwam een nieuw en fris gezicht. Dat is ook goed, het heeft me getriggerd."

'Toen ik 34 was, werd ik moeder'

"Omgaan met de druk, vier afstanden lang je focus houden, het is zo moeilijk. Wüst is nu 34, toen ik zo oud was, stopte ik ermee en werd ik moeder. Maar zij houdt het nog steeds vol."

"Ze zal meer keuzes moeten maken, maar op de 1.500 meter kan ze het nog steeds. En misschien ook wel op de 1.000 meter", aldus Friesinger.

Vol bewondering spreekt Uytdehaage over beide kampioenen die jaar in, jaar uit naar gouden medailles schaatsten. "De impact die het winnen op je persoonlijkheid heeft, kun je je niet voorstellen. Zelfs ik, met mijn olympische titels was ik ook korte tijd de beste, kan dat niet echt."

"Wüst was minder overheersend dan Kramer, maar zo vaak de beste. Ze heeft ook echt veel meegemaakt, sportief en privé. De prestaties van beiden zijn echt groots."

Bekijk in de carrousel het programma van de EK allround en sprint, aankomend weekend: