Overlevingskans besmette verpleeghuisbewoners lijkt toegenomen

De kans dat een verpleeghuisbewoner met een covid-besmetting overlijdt, was in het voorjaar groter dan in het najaar. Dat zeggen onderzoekers van het Amsterdam UMC.

In de eerste golf, gemeten van 18 maart tot en met 13 mei, overleed 42 procent van alle besmette bewoners. Tijdens de tweede golf, in de periode van 1 september tot en met 29 november, stierf 22 procent van de verpleeghuisbewoners met corona.

Vergelijkingsproblemen

Dat is een positieve ontwikkeling, maar er zijn wel wat vergelijkingsproblemen in het onderzoek. "We weten niet precies hoeveel mensen besmet waren in het voorjaar omdat we een beperkte testcapaciteit hadden," zegt hoogleraar ouderengeneeskunde Cees Hertogh.

Ook toen de testcapaciteit in de eerste golf verruimd werd, is vooral getest op typische klachten, zoals hoesten, koorts en kortademigheid. "Daardoor hebben we in de eerste golf waarschijnlijk een deel van de covid-patiënten gemist", denkt Hertogh.

Sinds september is het testbeleid ingrijpend veranderd. "Omdat we nu veel breder testen vinden we meer bewoners met asymptomatische besmettingen of hele milde symptomen. Op grond van deze nieuwe bevindingen zou het sterftepercentage in de eerste golf dus iets naar beneden moeten worden bijgesteld."

Verschilt in sterfte blijft staan

Ook na deze correctie blijft volgens de onderzoeker een verschil tussen de twee periodes over. "Als je kijkt naar de mensen met de typische symptomen, zie je dat ze in de eerste golf vaker stierven", zegt Hertogh.

Daar zijn voor de hand liggende verklaringen voor - zoals betere behandelmogelijkheden met geneesmiddelen als dexamethason - maar ook mogelijke verklaringen die verder onderzocht moeten worden.

Zo kan het tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen een rol hebben gespeeld. "Beschermingsmiddelen zouden invloed kunnen hebben op het aantal virusdeeltjes dat wordt overgedragen, waardoor bewoners in de tweede golf minder ziek zijn geworden."

Kan het lagere sterfpercentage ook komen doordat de meest kwetsbaren al in de eerste golf zijn overleden? "Daar is inderdaad discussie over en misschien zit er iets in. We zien dat bij de meest kwetsbaren - de mensen met dementie - de overlevingskans niet is verbeterd. Die is even slecht als in het voorjaar. "

De onderzoekers denken ook dat het sterftecijfer is beïnvloed doordat er meer mensen vanuit huis of het ziekenhuis in het verpleeghuis terechtkwamen in het najaar. Die mensen hebben minder vaak dementie en waarschijnlijk daardoor een hogere overlevingskans.

Er is meer onderzoek nodig, maar Hertogh benadrukt dat covid-19 een ernstige ziekte is en blijft voor verpleeghuisbewoners. "Het is heel belangrijk dat we sneller de meest kwetsbaren gaan vaccineren, alleen zo kunnen we de sterfte onder controle krijgen."