Steunmaatregelen in coronatijd: hoe gaat dat in andere landen?
Het kabinet kondigde afgelopen woensdag aan 3,7 miljard euro extra uit te trekken voor nieuwe steunmaatregelen. Dit bedrag komt bovenop de 33,7 miljard euro die de steun- en herstelpakketten tot nu toe hebben gekost. Nederland wil met de uitbreiding zoveel mogelijk voorkomen dat mensen hun baan verliezen of dat bedrijven alsnog failliet gaan, nu het virus langdurig invloed heeft op delen van de economie.
Hoe is dit georganiseerd in andere landen? Bestaat daar ook zoiets als een steunpakket of een tegemoetkoming voor bedrijven of ondernemers die vanwege corona moeite hebben het hoofd boven water te houden? Een rondje langs onze correspondenten.
Duitsland - 'De zwarte nul is losgelaten'
Duitsland heeft het grootste hulppakket ooit in de Duitse geschiedenis ingezet. "In totaal is er al 353,3 miljard euro uitgegeven aan steunpakketten, plus aanvullende garanties en leningen van 819,7 miljard", vertelt correspondent Judith van de Hulsbeek. En dat terwijl een begrotingstekort in Duitsland van oudsher uit den boze is. "De zwarte nul noemen ze dat hier. Die is nu losgelaten."
Ook voor volgend jaar staan er miljarden klaar. Maar dat betekent niet dat de hulp oneindig is. "Het is niet ohne ende, roepen politici." Voor horecaondernemers zijn er net als in Nederland aanvullende hulppakketten, omdat ook in Duitsland alle horeca gedwongen is gesloten.
Van de Hulsbeek: "Kritiek is er ook, bijvoorbeeld over steunbetalingen aan horecaondernemers. De betalingen voor november zijn nog altijd niet uitbetaald. Dus er is wel wat kritiek op de bureaucratie."
Verenigd Koninkrijk - 'Alle remmen los'
"Alle remmen los", zo kenmerkt correspondent Tim de Wit de steunmaatregelen in het Verenigd Koninkrijk. "De Britse regering is veel aan het lenen op de kapitaalmarkt: nu al meer dan 200 miljard pond om alles te financieren."
De steunmaatregelen moeten de Britse economie overeind houden. Vergeleken met omringende landen is het Verenigd Koninkrijk hard geraakt: "Er wordt nu uitgegaan van een krimp van 11 procent over 2020, de grootste teruggang sinds de Tweede Wereldoorlog", aldus De Wit.
Kritiek op de aanpak van de regering Johnson is er maar weinig. "De oppositie was juist aan het hameren op het verlengen van het furlough scheme, een uitkering voor mensen die tijdelijk werkloos zijn door de coronacrisis." Deze steunmaatregel werd in oktober verlengd tot maart. Britten behouden hierdoor 80 procent van hun inkomen tot een maximum van 2500 pond per maand. "Iedereen maakt zich wel zorgen over wie uiteindelijk de rekening betaalt. Maar dat is een zorg voor later."
VS - 'Onderhandelingen over nieuw steunpakket zitten muurvast'
Er wordt al maanden onderhandeld over een nieuw steunpakket van 908 miljard dollar. "Maar die gesprekken zitten muurvast", zegt correspondent Lucas Waagmeester. Er is haast geboden, omdat het oude steunpakket aan het einde van het jaar afloopt.
Waarom het zo moeizaam gaat? De leiders van de Democraten en Republikeinen in het Congres praten amper met elkaar. Meer nog dan een verschil in visie over het steunpakket, komt dat door verstoorde verhoudingen. Waagmeester: "President Trump, die zo'n proces naar een deal zou moeten leiden, lijkt niet bezig met covid of economisch herstel; hij focus zich op zijn pogingen de verkiezingsuitslag ongedaan te maken." Ondertussen piekt het aantal coronabesmettingen. Waagmeester: "Dit dreigt een piek te worden die alle vorige pieken overschaduwt."
In het vorige pakket kregen 160 miljoen gezinnen die het zwaar hebben vanwege corona, rechtstreeks geld. In het nieuwe pakket is dit geschrapt: de financiële steun zal nu meer gericht zijn op leningen aan kleine bedrijven, gezondheidszorg, scholen en universiteiten, steun aan luchtvaartmaatschappijen en aan lagere overheden.
Eerder dit jaar ging de Amerikaanse economie door een diep dal en liep de werkloosheid gigantisch op: alleen al in april kwamen er 20 miljoen werklozen bij. Het vorige steunpakket heeft de economie overeind gehouden. "Je zag dat de werkloosheidcijfers eerst iets herstelden, maar de cijfers van de laatste tijd zijn weer niet zo goed. Als er niets gebeurt, dan erft Biden een gigantische economische ravage."
India - 'Te laat, en te weinig steun'
De Indiase economie kwam tijdens de lockdown volledig tot stilstand. In het tweede kwartaal kromp de economie met 25 procent. Het economisch hulppakket van de Indiase premier Modi is intussen opgelopen tot 400 miljard dollar. "Toch is er veel kritiek op", zegt correspondent Saskia Konniger vanuit Delhi. "Te laat, te weinig en veel leningen in plaats echte steun."
Ook het midden- en kleinbedrijf kon leningen afsluiten of uitstel van betaling aanvragen als ze door corona in de problemen kwamen, doordat ze hun winkel of horecabedrijf moesten sluiten.
Corona heeft tot nog meer armoede geleid in het land met ruim 1,2 miljard inwoners. Konniger: "Veel arbeidsmigranten uit sloppenwijken in de stad zijn teruggelopen naar hun dorpen, tijdens de lockdown. Onder hen is veel armoede en ook ondervoeding, waarschuwt hulporganisatie Unicef. Zeker om de eerste noden te verlichten had Modi meer moeten doen, vinden veel economen. Door bijvoorbeeld voedselbonnen uit te delen die ze bij lokale boeren inleveren, zodat ook kleine boeren inkomen hebben."
Italië - 'Het gaat vrij stroperig'
Een van de zwaarst getroffen landen als het gaat om corona, is Italië. Intussen is daar deze maand voor kleine ondernemers het vierde steunpakket opgesteld: nog eens 8 miljard euro, bedoeld voor kleine ondernemers. Correspondent Mustafa Marghadi: "Dit zijn maatregelen zoals het niet hoeven betalen van belasting, of uitstel."
Daarnaast zijn er grote steunpakketten om de toch al slecht draaiende Italiaanse economie overeind te houden. Deze miljarden komen uit het coronaherstelfonds van de Europese Unie. Zo gaat er bijvoorbeeld 74 miljard euro naar vergroening, 49 miljard naar digitalisering en cultuur, 28 miljard naar infrastructuur en 9 miljard is bestemd voor gezondheidszorg. Marghadi: "Er is maar een klein deel van al deze miljarden bestemd voor gezondheidszorg. Het geld wordt echt ingezet om de economie overeind te houden."
Dat er geld wordt vrijgemaakt, daar zijn Italianen wel tevreden over, volgens Marghadi. "Alleen komt het niet altijd op tijd bij de mensen terecht. In september sprak ik iemand die nog wachtte op geld voor werkloosheid in mei. Het gaat vrij stroperig."
