Tijdelijke coronalocaties voor daklozen langer open

Gemeenten Den Haag en Amsterdam willen de tijdelijke opvanglocaties voor dak- en thuislozen langer open houden. Deze locaties waren op verzoek van staatssecretaris Blokhuis op 4 november in het leven geroepen, om te voldoen aan de verscherpte coronamaatregelen. Maar met de versoepeling van de maatregelen op 18 november hoefde het niet meer.

"Onwenselijk", noemt het stadsbestuur van Den Haag het opheffen van de tijdelijke opvang. Ook in Amsterdam wil het overgrote deel van de gemeenteraad dat de tijdelijke noodopvang vanwege de coronacrisis de hele winter open blijft.

In Rotterdam en Utrecht openen de tijdelijke opvanglocaties de deuren als de zogenoemde kouderegeling (een gevoelstemperatuur rond het vriespunt) voor daklozen van kracht is. Ook in Eindhoven worden daklozen weer opgevangen in de tijdelijke locatie als het langer dan twee nachten vriest.

"Dit weekend gaan we weer open omdat het lijkt te gaan vriezen", zegt Thijs Eradus van hulporganisatie Sprinkplank040 uit Eindhoven. "Maar gelukkig mogen we dit jaar een paar maanden (tot april) openblijven na de eerste nachten met vorst, want het is eigenlijk niet te doen om steeds weer alles op te starten en weer af te bouwen."

Niet in alle steden blijven de tijdelijke locaties de hele winter geopend. Zo is in Rotterdam de evenementen- en danslocatie de Maassilo twee weken open geweest voor daklozen. Daar kwam vorige week een einde aan, na de persconferentie waarin versoepelingen werden aangekondigd. De hal blijft wel beschikbaar voor daklozen als de gevoelstemperatuur onder het vriespunt zakt.

Meer rust

De Stayokay in Den Haag blijft wel continu open voor dak- en thuislozen. "De openbare orde en veiligheid staan al onder druk vanwege de coronamaatregelen. Tijdens de opvangperiode is gebleken dat de overlast door deze daklozen in de stad sterk daalde", schrijft wethouder van Sociale zaken en Werk, Bert van Alphen.

Medewerkers Joy en Jeroen van hulporganisatie Straat Consulaat zien dat het hostel de afgelopen weken dé plek was waar mensen vanaf 17.00 uur binnendruppelen om een hapje te eten, een sigaretje te roken en om zich daarna terug te trekken op de slaapzalen. Joy: "Eigenlijk hebben de daklozen vooral voordeel van de coronacrisis. Ze hebben te eten en een veilige plek op te slapen." Jeroen vult aan: "En ze hoeven zich geen zorgen te maken over waar ze die avond moeten slapen. Dat geeft rust."

Een van de gasten in de tijdelijke opvang is Eelco (45). Voor hij terechtkon bij de tijdelijke opvang zwierf en sliep hij in de steegjes rondom de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. "Daar zijn wat afdakjes en het is daar veilig omdat er veel marechaussee rondloopt. Eerst had ik een tentje van hulporganisatie Straat Consulaat gekregen, maar die heeft de politie later weer van mij afgepakt omdat je niet in de stad mag kamperen. Daarom had ik wat landbouwplastic gevonden om mijn slaapzak droog te houden."

De Stayokay bevalt hem goed. "Ik slaap hier veel beter omdat ik me geen zorgen hoef te maken of ik wel droog ligt of dat mijn spullen worden gejat." Ook Jacob, een bekend gezicht onder de Haagse daklozen, noemt de situatie een uitkomst: "Er zijn extra slaapplekken, zelfs voor mensen zonder rechten. Ik zou willen dat dit zo blijft."

Onderdak een mensenrecht

Hoeveel daklozen er in Nederland zijn is niet helemaal duidelijk, maar volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek waren het er 40.000 in 2018. Opvang-branchevereniging Valente krijgt signalen van aangesloten organisaties dat er sprake is van een toename van daklozen, aldus directeur Esmé Wiegman. Op 22 oktober schreef ze in een brief aan de Tweede Kamer: "De opvang is vol, terwijl steeds meer mensen door verlies van baan en inkomen hun woning niet meer kunnen betalen."

Het kabinet heeft besloten om extra geld beschikbaar te stellen voor de aanpak van dakloosheid, maar met de winter in zicht is dit volgens Valente niet voldoende. "Steeds vaker worden slaapzakken uitgedeeld om buiten te overleven, in plaats van onderdak te bieden. Terwijl onderdak een mensenrecht is", schrijft Wiegman.

Ook hulporganisatie Straat Consulaat ziet een toename: "Het probleem is dat de meeste daklozen die eerder nog onderdak vonden bij vrienden en familie daar nu door corona steeds minder welkom zijn vanwege besmettingsgevaar."