Voorlopig nog geen boetes voor schijnconstructies, FNV teleurgesteld
De Belastingdienst gaat voorlopig nog geen boetes opleggen aan bedrijven die zelfstandigen werk laten doen dat eigenlijk een vast dienstverband vraagt. Minister Koolmees van Sociale Zaken schrijft aan de Tweede Kamer dat de geplande ingangsdatum, begin volgend jaar, niet gehaald gaat worden.
De FNV noemt het uitstel "rampzalig". Volgens de vakbond is de kans groot dat er door de coronacrisis steeds meer schijnconstructies komen, iets wat het kabinet juist wil tegengaan. Bij zo'n constructie worden mensen gedwongen als zzp'er te werken, terwijl ze eigenlijk recht zouden hebben op de veel betere arbeidsvoorwaarden van iemand met een dienstverband.
Koolmees laat nu weten dat er op zijn vroegst vanaf oktober volgend jaar zal worden gehandhaafd op schijnconstructies, maar het kan ook later worden. De minister wil langer experimenteren met een soort handleiding voor opdrachtgevers. Die kunnen aan de hand van een vragenlijst bepalen of het werk gedaan moet worden door een werknemer, of dat een zzp'er ook een optie is.
Voor deze vragenlijst komt er een 'webmodule', die in januari online komt. Opdrachtgevers zijn in de eerste periode niet juridisch gebonden aan de uitkomst van de vragenlijst, schrijft de minister. Het is een proef en die moet eerst geëvalueerd worden. Pas daarna kunnen er daadwerkelijk boetes worden opgelegd.
De FNV is teleurgesteld over het uitstel. "Er is nu nogal wat aan de hand op de arbeidsmarkt dat om ingrijpen vraagt", zegt campagneleider Marije Ottervanger.
De bond daagde vandaag Uber voor de rechter, om zo het bedrijf te dwingen chauffeurs als werknemers te zien, in plaats van als zzp'ers. En vorige week waarschuwde de bond voor de verslechterende omstandigheden voor maaltijdbezorgers. "Wij vrezen dat door corona het aantal schijn-zzp'ers nog meer zal toenemen", zegt Ottervanger. "Want bedrijven die het op orde hebben en zich aan de regels houden, hebben wellicht een achterstand ten opzichte van bedrijven die hun schijnconstructies tactisch hebben opgetuigd."
Nu zelden een boete
De Belastingdienst en de Inspectie SZW controleren nu ook al op schijnconstructies, maar er wordt zelden gecorrigeerd of een boete opgelegd. "Koolmees had beloofd om tegen bedrijven die opzettelijk misbruik maken van de regels wel op te treden, en dus dat schijnconstructies zouden worden aangepakt. Het tegendeel blijkt nu te zijn gebeurd", zegt Ottervanger van de FNV. "Juist nu ook de Hoge Raad heeft vastgesteld dat je door de papieren werkelijkheid heen moet kijken, moet de minister de handhaving ook ter hand nemen en de arbeidsmarkt niet maar op zijn beloop laten."
Koolmees eerst wil eerst ook nog een "breed maatschappelijk gesprek" voeren met bedrijven, opdrachtgevers en zelfstandigen. Daaruit moet naar voren komen welke problemen de betrokkenen verwachten met nieuwe regels tegen schijnconstructies.
'Snel aanpakken'
De Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN), die optreedt namens verschillende belangenorganisaties voor zelfstandigen, vindt dat schijnconstructies snel moeten worden aangepakt. "Liefst deze kabinetsperiode nog. Dat kan worden losgekoppeld van het invoeren van de webmodule", zegt VZN-voorzitter Cristel van de Ven.
Ze zegt het uitstel van het invoeren van de module te begrijpen. "Die hapert, is als instrument nog niet gereed. Dat komt onder meer omdat een duidelijke definitie ontbreekt van wat precies een zelfstandig ondernemer is. Wij zien uit naar het brede maatschappelijke gesprek, om goed te kunnen vaststellen waar het om gaat."
