FNV legt eisenpakket neer bij Uber over positie chauffeurs, rechtszaak verwacht
Als het aan vakbond FNV ligt, gaat Uber zich houden aan de taxi-cao en chauffeurs zien als werknemers in plaats van als zzp'ers. De vakbond eist dit in een sommatie, die vanochtend bij het bedrijf is bezorgd. Uber ziet zichzelf als een platform dat vraag en aanbod met elkaar verbindt en niet als de werkgever van de chauffeurs.
"Het is een heel principieel gevecht", zei FNV-bestuurder Amrit Sewgobind vorige week in gesprek met journalisten. "Uber wijkt geen millimeter. Ik ben ervan overtuigd dat dit nodig is om ergens te komen." Uber krijgt twee weken de tijd om te reageren op de eisen, de vakbond houdt er sterk rekening mee dat het uitdraait op een rechtszaak.
De FNV stelt via haar advocaat in de sommatie, die in handen is van de NOS, dat Uber de "chauffeurs ernstig dupeert". De vakbond eist verder een half miljoen euro; die bestaat uit een vergoeding voor door de FNV gemaakte uren (naar eigen zeggen 690 werkdagen) en voor "reputatieschade en verlies aan werfkracht" van de vakbond. Dit zijn standaardeisen van de vakbond.
De chauffeurs die voor Uber werken, hebben contact via een app. Volgens het bedrijf zijn het zelfstandigen, maar volgens FNV is er sprake van een schijnconstructie. Dit omdat via de app wordt bepaald welke opdrachten een chauffeur krijgt tegen welke prijs. In 2017 bepaalde het Europees Hof van Justitie dat Uber een transportbedrijf is en geen bemiddelingsdienst.
"Dit soort platforms zijn super makkelijk voor consumenten en voor werkenden is het ook prettig om via zo'n app aan werk te komen", zegt FNV-collega Marije Ottervanger, campagneleider platformwerk. "Het belangrijkste minpunt is het gedwongen zzp-schap. Chauffeurs hebben geen ontslagrecht en bouwen geen vangnet op."
De FNV maakt zich al langer zorgen over hoe Uber omgaat met de chauffeurs, zegt Sewgobind. "Wat wij constateren is dat de chauffeurs alle klappen opvangen rond de coronacrisis. Denk aan een veilige werksituatie creëren en de problemen oplossen met leasemaatschappijen. Daarnaast levert het ontzettend oneerlijke concurrentie op, de tarieven van de meest goedkope Uber ligt op de helft van de taximeerprijs."
FNV heeft naar eigen zeggen de afgelopen twee jaar "in stilte" een flink dossier opgebouwd. "Een meerderheid van de taxichauffeurs staat achter ons", zegt Sewgobind.
Uitspraak Hoge Raad
Niels van der Neut, promovendus arbeidsrecht aan de Universiteit van Amsterdam, snapt dat FNV nu met deze zaak begint. "Eerder deze maand heeft de Hoge Raad bepaald dat niet de arbeidsrelatie zoals de partijen die bedoelen van belang is, maar zoals deze in de praktijk is."
Van der Neut ziet die uitspraak als een steuntje in de rug van de vakbond, want het betekent dat er dus moet worden gekeken naar hoe Uber in de praktijk omgaat met chauffeurs. Tegelijkertijd merkt hij op dat de FNV daarmee de zaak nog niet gewonnen heeft.
"Ze maken zeker een kans. Maar de ene chauffeur is de andere niet. Sommigen doen het een paar uur per week, waarbij Uber makkelijk dus kan zeggen dat die persoon nog andere opdrachtgevers heeft, anderen doen het fulltime." Volgens Van der Neut is het de vraag welke voorbeelden de FNV gaat aandragen.
Breder dan alleen FNV
Het verlangen om iets te doen aan de arbeidsconstructie bij Uber, leeft breder. Zo probeert Californië het bedrijf hier al toe te dwingen, maar dat is mislukt. Naast de keuze tussen Biden en Trump, konden kiezers in de staat ook bepalen of Uber en gelijksoortige diensten hiertoe verplicht zou worden. De kiezer koos voor Uber; de verplichting kwam er niet. Dat de belangen groot waren, blijkt uit het feit dat Uber en andere platformdiensten samen 200 miljoen dollar staken in hun campagne.
In het Verenigd Koninkrijk is een zaak over de status van de chauffeurs terechtgekomen bij het Grondwettelijk Hof. En in Nederland hebben twee Britse chauffeurs deze zomer Uber voor de rechter gedaagd omdat ze willen weten hoe het algoritme werkt. De zaken lopen nog.
