Kamerleden willen uitleg over vakantie koning, Rutte zwijgt vooralsnog
Kamerleden willen weten hoe het zo ver kon komen dat koning Willem-Alexander en zijn gezin gisteren voor vakantie naar Griekenland vlogen, terwijl Nederland in een gedeeltelijke lockdown zit en mensen gevraagd wordt zo weinig mogelijk te reizen. GroenLinks en SP willen dat premier Rutte zegt wanneer hij op de hoogte was van de reis en of hij daartegen bezwaar gemaakt heeft.
Kamerleden van die partijen hebben daarover schriftelijke vragen gesteld. Normaal gesproken zou Rutte komende week in de Kamer om uitleg zijn gevraagd, maar vanwege het herfstreces zijn er geen vergaderingen. Wel staat er, anders dan gebruikelijk, voor komende vrijdag een ministerraad met persconferentie gepland. Het kabinet heeft daartoe besloten vanwege het oplopende aantal coronabesmettingen.
Premier Rutte wil vandaag niet reageren op vragen van de pers over de kwestie.
Gasten van een vakantiepark in Brabant reageren verschillend op de geannuleerde reis van de koning en zijn gezin:
Gisteravond, nadat de koning duidelijk had gemaakt dat hij zijn vakantie vanwege alle boze reacties zou afbreken, liet de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) weten dat de premier op de hoogte was van de koninklijke vakantie. In de verklaring stond ook dat de premier altijd ministeriële verantwoordelijkheid heeft. Dat wil zeggen: ook als het gaat om een privéreis van het staatshoofd.
De RVD wil niets zeggen over hoe het besluit om terug te keren tot stand is gekomen en wie daarbij betrokken zijn geweest. Er wordt alleen gesteld dat het koninklijk paar geschrokken is van alle heftige reacties.
Volledig onderschat
Volgens politiek verslaggever Ron Fresen ligt het voor de hand dat Rutte afgelopen maandag, tijdens het wekelijkse overleg met de koning, op de hoogte is gesteld van de vakantieplannen. Mogelijk heeft de premier zich niet gerealiseerd hoe gevoelig dit lag, ook omdat het formeel volgens de regels was. Het Griekse vasteland is tenslotte geel gebied.
"We weten niet of hij de koning nog ontraden heeft om te gaan", zegt Fresen. "Die gesprekken blijven altijd vertrouwelijk, het geheim van het paleis. Maar duidelijk is dan wel dat Rutte het volledig onderschat heeft. Anders had hij zijn vervanger gisteren bij de persconferentie, vicepremier De Jonge, wel op de hoogte gesteld. En die wist duidelijk van niets."
De woordvoerder van de RVD, die naast De Jonge stond, was waarschijnlijk wel op de hoogte, denkt Fresen. "Maar die kon niet veel anders dan de woorden van De Jonge herhalen, anders had die helemaal in zijn hemd gestaan."
Al met al willen GroenLinks en de SP dus nadere uitleg. Ze wijzen erop dat er echt een verkeerd signaal is afgegeven met de vakantie van het koninklijk gezin. SP-Kamerlid Van Raak wil weten wie heeft besloten dat de koning moest terugkeren en of het nog staatsrechtelijke gevolgen heeft als het staatshoofd "de geloofwaardigheid van het kabinetsbeleid ondermijnt".
Onbeperkt gebruik van regeringsvliegtuig
Koning Willem-Alexander, koningin Máxima en hun kinderen vlogen gistermiddag in het regeringsvliegtuig naar Griekenland. Dat toestel, met registratiecode PH-GOV, is in principe altijd voor de koning beschikbaar.
In het overheidsbesluit daarover staat dat hij voorrang heeft op ministers en dat de koning en zijn vrouw onbeperkt gebruik kunnen maken van het regeringsvliegtuig of toestellen van de luchtmacht. Wel moet de Dienst van het Koninklijk Huis een aanvraag indienen bij de 'vluchtcoördinator' van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. De kosten komen voor rekening van de begroting van het Koninklijk Huis. Alleen bij staatsbezoeken betaalt het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Koning Willem-Alexander en zijn gezin worden in de loop van de dag weer verwacht in Nederland. Zodra ze er zijn, wappert de koninklijke vlag, ook wel de koninklijke standaard genoemd, op paleis Huis ten Bosch.
