Poolschip na mega-expeditie van jaar teruggekeerd
Een schip met aan boord tientallen wetenschappers heeft ruim een jaar van grootscheeps onderzoek in het Noordpoolgebied afgerond. Vanochtend meerde de ijsbreker Polarstern af in de Duitse havenstad Bremerhaven.
Onderweg naar de haven werd de ijsbreker vergezeld door tal van schepen:
De onderzoekers zijn naar eigen zeggen teruggekeerd met "een schat aan gegevens", die onder meer inzicht moeten bieden in hoe het klimaat in de komende decennia zal veranderen. "We hebben in principe alles kunnen doen wat we wilden", zei onderzoekersleider Markus Rex tegen persbureau AP.
De coronapandemie veroorzaakte wel een aantal kinken in de kabel. Zo moest het schip de missie in het hoge noorden in mei kort afbreken om nieuwe bemanningsleden op te pikken. Zij konden door de coronacrisis niet ingevlogen worden en moesten met schepen naar Spitsbergen worden gebracht. De gedwongen pauze had volgens Rex geen effect op de uiteindelijke expeditie.
Aan het mega-onderzoek werkten ruim 300 wetenschappers uit 20 landen mee, waaronder Nederland. Doel met de data is onder meer het verbeteren en aanpassen van klimaatmodellen. Op geen plek in de wereld verandert het klimaat namelijk sneller dan in het arctisch gebied.
Om het smelten, aangroeien en bewegen van zee-ijs zo goed mogelijk in kaart te brengen, ging de ijsbreker tien maanden voor anker bij een grote ijsschots van 2,5 bij 3,5 kilometer. Op de schots werd een tijdelijk kamp opgezet. Alarmen moesten waarschuwen voor ijsberen.
De Amerikaanse zee-ijs-expert Melinda Webster, verbonden aan de universiteit van Alaska, denkt dat het zeker jaren zal duren voordat alle gegevens zijn geanalyseerd. "We hebben daarom alle mogelijke hulp nodig, want het is belangrijk om te begrijpen wat er aan de hand is", zegt ze.
Dun en papperig zee-ijs
Volgens expeditieleider Rex was het zee-ijs in de zomer onverwacht dun en papperig. Daardoor kon de Polarstern in augustus nog een ongeplande tocht naar de geografische Noordpool maken: binnen een week voer het schip daar vanaf de Framstraat tussen Groenland en Spitsbergen naartoe.
Normaliter is het zee-ijs boven Groenland daar soms zelfs te dik voor ijsbrekers. Maar nu zag Rex tot zijn eigen verbazing op sommige momenten geen enkele ijsschots, ook in de verte niet.
"We zien met eigen ogen hoe het zee-ijs aan het verdwijnen is", zegt hij. Hij vreest dat er binnenkort geen zomerijs meer zal zijn in het arctisch gebied.
Dat zou flinke gevolgen kunnen hebben voor het ecosysteem in het Noordpoolgebied, maar ook voor het klimaat. Verdwijnend zee-ijs heeft namelijk ook effect op de Golfstroom, die essentieel is voor het mondiale klimaat.
