Jongerenwerkers bezorgd over messen: 'Geweld op straat steeds explosiever'

• Sophie Feenstra en David van Hulzen

  redacteuren Binnenland

Jongerenwerkers maken zich zorgen over de verharde straatcultuur en het wapenbezit onder jongeren. Ook ver buiten de grote steden zien ze de verheerlijking van geweld onder die groep toenemen.

"Na steekincidenten in de wijk of uit angst voor bewapende groepen in de buurt gaan steeds meer jongeren ook wapens dragen", vertelt Dimitri van den Berg, jongerenwerker in een aantal Noord-Hollandse dorpen.

Hij deed een oproep onder jongerenwerkers om gezamenlijk op te komen tegen het wapenbezit en hier met de jongeren over in gesprek te raken. Collega's uit zeker zestig gemeenten hebben zich hier al bij aangesloten, onder wie jongerenwerkers uit Zaanstad, Moerdijk, Helmond, Harderwijk, Tilburg, Apeldoorn en Haaksbergen.

Angstcultuur

"Het geweld op straat wordt explosiever", ziet Van den Berg. "Eerst ging het nog vuist op vuist, maar nu trekken steeds meer jongeren een mes. Daardoor ontstaat een angstcultuur wat weer leidt tot meer wapenbezit."

Als voorbeeld wijst hij naar een incident van een tijdje terug: "Een aantal jongeren waren in de wijk aan het hangen toen ze werden beroofd door een ander groepje, met wapens. Dat heeft bij die jongeren veel indruk gemaakt, en ze het gevoel gegeven dat ze niet meer zonder eigen wapens over straat konden."

Twee jongeren vertellen (onherkenbaar) aan de NOS waarom zij soms een mes op zak hebben:

Ook jongerenwerkers uit Hoorn zien de verhardende straatcultuur als een groeiend probleem. "Steeds meer jongeren hebben messen", vertelt Nordin Uad van Stichting Netwerk Hoorn. "Sommige van hen gebruiken die messen alleen thuis, om stoere video's mee te maken. Maar anderen nemen ze ook daadwerkelijk mee naar buiten."

Hij nam het initiatief om de jongeren te vragen hun wapens bij hem in te leveren. "We wisten van een aantal jongeren dat ze grote messen hadden", vertelt hij. "Toen hebben we gezegd: jongens, we weten ervan. Je kunt ze anoniem bij mij inleveren, zonder consequenties."

De actie leverde meerdere wapens op. Bij Uad werd onder meer een kapmes van 50 à 60 centimeter ingeleverd, en de wapens zijn daarna aan de politie gegeven.

In maart berichtte de NOS dat het aantal jongeren dat verdacht wordt van betrokkenheid bij een steekincident in de afgelopen jaren is verdubbeld:

De stijging van het aantal verdachten van steekincidenten is het meest duidelijk te zien onder minderjarigen, maar ook bij jongeren tussen de 18 en 24 jaar is een toename zichtbaar (van 390 in 2017 naar 500 in 2019).

Drillrap

Als een mogelijke oorzaak van de toenemende verheerlijking van geweld onder jongeren wordt vaak gewezen naar drillrap, een muziekgenre waarin rappers dreigen met wapens en geweld tegen groepen uit andere wijken.

Dat sommige drillrappers er niet voor terugdeinzen die wapens ook echt te gebruiken, werd begin augustus duidelijk bij de fatale steekpartij in Scheveningen. Leden van een groep uit Amsterdam staken een 19-jarige aanhanger van een rivaliserende Rotterdamse drillrapgroep neer. Een jaar eerder werd drillrapper Jay-Ronne in Amsterdam doodgestoken.

Om hier tegenwicht aan te bieden, worden onder andere in Hoorn rap-workshops georganiseerd voor de jongeren in de wijk. "Drillmuziek komt vaak negatief in het nieuws, door de negatieve teksten en beelden die erin naar voren komen", vertelt jongerenwerker Uad. "Daar willen we een positieve draai aan geven."

In de workshop gaan ze samen met jongeren aan de slag met de muziek die voor drillrap wordt gebruikt. "We pakken de elementen die ze aantrekt, zoals het ritme en de beat, en dan laten we ze daar nieuwe, positievere teksten op schrijven." Eind van de week zetten de jongeren uit de workshop hun eerste video online.

#NoShank

Als eerste gezamenlijke actie komen de jongerenwerkers vandaag met een campagne op sociale media. Onder de hashtag #NoShank (straattaal voor mes) willen ze een vuist maken tegen het wapenbezit onder jongeren: