Rellen Wit-Rusland na uitroepen Loekasjenko tot winnaar verkiezingen
In Minsk en andere steden in Wit-Rusland zijn mensen de straat op gegaan om te demonstreren tegen president Loekasjenko, die het land al 26 jaar regeert. De politie trad hard op. Betogers werden met knuppels geslagen en de politie gebruikte flitsgranaten om de demonstranten uiteen te drijven. Militaire voertuigen blokkeren wegen die naar het centrum van Minsk leiden, om mensen die daar willen protesteren tegen te houden.
Volgens een eerste exitpoll heeft Loekasjenko bij de verkiezingen van vandaag 79,7 procent van de stemmen gekregen. De belangrijkste oppositiekandidaat Svetlana Tichanovskaja zou slechts 6,8 procent van de stemmen hebben behaald. In een voorlopige uitslag van de Centrale Kiescommissie krijgt Loekasjenko zelfs ruim 82 procent van de stemmen toebedeeld. Tichanovskaja zal haar nederlaag niet accepteren, heeft ze laten weten.
De hele middag stonden er bij de stembureaus op veel plekken lange rijen, ook nog op het moment dat de stembureaus dichtgingen. Veel mensen hebben dus niet kunnen stemmen. Ook bij de Wit-Russische ambassade in Den Haag hebben zo'n tweehonderd mensen vergeefs gewacht om hun stem te kunnen uitbrengen.
De hele dag al zijn overal in Wit-Rusland politiemensen en militairen op de been en internet is grotendeels platgelegd. Veel mensen werden opgepakt door anti-terrorisme-eenheden, vaak zonder dat ze te horen kregen waarom. Daarmee lijkt het erop dat leger en politie het regime trouw blijven en dat protesten tegen de verkiezingsuitslag net als voorheen desnoods met geweld onderdrukt zullen worden.
Afgelopen weken ging in de campagne veel aandacht uit naar Tichanovskaja, de vrouw van een populaire blogger die zelf in de gevangenis zit. Ze was tot voor kort niet politiek actief, maar haar verkiezingsbijeenkomsten trokken tienduizenden aanhangers. Het is in Wit-Rusland ongebruikelijk dat de oppositie zoveel mensen op de been brengt; het regime gebruikt in de regel geweld om dat te voorkomen.
De vraag is nu of Loekasjenko net als in het verleden wegkomt met een vervalste verkiezingsuitslag. Er zijn berichten dat het presidentiële vliegtuig klaarstaat om zo nodig direct uit Minsk te vertrekken. Veel mensen in Wit-Rusland hebben schoon genoeg van de onderdrukking, de aanhoudende economische crisis die nog is verergerd door de coronapandemie. Loekasjenko bagatelliseert het virus en weigert maatregelen ertegen te nemen.
Na het uitbrengen van zijn stem liet Loekasjenko vanochtend dreigende taal horen. "Wie provoceert, kan eenzelfde antwoord verwachten", zei hij. "Wie de regering omver wil werpen, zaken wil vernielen, mensen wil aanvallen of verwonden, wie verwacht dat ik me tegenover iemand zal vernederen: vergeet het, dat gaat niet gebeuren."
Tichanovskaja is naar een veilige plek in Minsk gebracht, haar kinderen zitten voor hun veiligheid in het buitenland. Wel zijn gisteravond en vandaag acht van haar campagnemedewerkers opgepakt. Als ze de verkiezingen wint, laat ze politieke gevangenen vrij en zal ze na een half jaar nieuwe verkiezingen houden, heeft ze beloofd.
De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die meestal met waarnemers ter plekke vaststelt of verkiezingen eerlijk verlopen, was vandaag niet welkom in Wit-Rusland.
