Spanning in CDA voor uitslag lijsttrekkersverkiezing, 'angst voor tweedeling'
Nog een paar uur en dan wordt bekend wie de nieuwe leider van het CDA wordt: Hugo de Jonge of toch Pieter Omtzigt. De strijd om het leiderschap kent een onverwacht spannende finish, de twee kandidaten zouden wel eens heel dicht bij elkaar kunnen eindigen.
De Jonge, vanaf het begin gezien als favoriet, zette voor het weekend nog een fles wijn op zijn winst in één ronde. Maar underdog Omtzigt wist hem dicht te naderen en sommige CDA'ers denken inmiddels dat het ook mogelijk is dat hij er met de winst vandoor gaat.
De leden konden tot gisteren stemmen. Rond 12.00 uur komt de partij met de uitslag. Die is live te volgen op NOS.nl, de NOS-app en NPO Politiek.
Verschillen
Van De Jonge is bekend dat hij liever geen lijsttrekkersstrijd had gevoerd, maar toen het toch moest ging hij op tournee om zijn verhaal te vertellen. Dat sluit aan bij het partijstuk Zij aan Zij over de koers voor de komende tien jaar. De Jonge ("Ik wil geen tegenstellingen zoeken maar overeenkomsten") ziet het CDA als een middenpartij, wil zich meer profileren in de steden en sluit samenwerking met Forum voor Democratie uit.
Zijn tegenstrever Omtzigt ziet het CDA ook als een middenpartij, maar zet zich meer af tegen de bestuurderscultuur en de overheid an sich. Sinds hij zich vastbeet in de kinderopvangtoeslagaffaire bij de Belastingdienst heeft hij het vaak over de "onbetrouwbare overheid" en het "onvermogen van de overheid om fouten te herstellen".
Angst voor tweedeling
Politiek verslaggever Xander van der Wulp zag de laatste dagen dat "Omtzigt de wind mee heeft en veel geprezen wordt om zijn werk in de toeslagenaffaire". "Terwijl De Jonge soms kwetsbaar oogde en zich vaak moet verdedigen voor dingen die in de coronacrisis niet helemaal goed zijn gegaan."
Extra spannend is het doordat afvaller Mona Keijzer, die in de eerste ronde als laatste eindigde, haar achterban heeft opgeroepen om op Omtzigt te stemmen. Haar boodschap had weinig meer van doen met het aanvankelijke voornemen van kandidaten om elkaar en de partij heel te houden.
Zowel Keijzer als Omtzigt - die zelf in de Kamer wil blijven- noemen minister Hoekstra van Financiën nu als hun favoriet voor in het kabinet. Daarmee is Hoekstra, die zich half juni afmeldde voor de strijd om het partijleiderschap, met een omweg toch weer in beeld is als mogelijke premier in een volgend kabinet.
In een laatste debat, maandagavond bij Op1, probeerden De Jonge en Omtzigt uit te stralen dat de strijd de partij "energie geeft" en er "één team-CDA is". Maar achter de schermen hoort Xander van der Wulp andere geluiden.
"Veel prominente CDA'ers vragen zich af wat er met de partij gebeurt als Omtzigt deze verkiezing wint. Ze vrezen een tweedeling. Tegelijkertijd is er bij de aanhangers van Omtzigt irritatie over de manier waarop de partijtop, gesteund door veel CDA-bestuurders, de kandidatuur van De Jonge heeft willen doordrukken."
Kijk hier hoe De Jonge en Omtzigt in Op1 spraken over "team-CDA" en de rol van Hoekstra:
Bij CDA'ers rondom De Jonge ziet Van der Wulp grote irritatie over de manier waarop Hoekstra zich heeft opgesteld in de race. Ze hadden op meer steun gerekend. Van der Wulp: "Hoekstra is zelf geen kandidaat en officieel wil hij niet kiezen tussen de Jonge en Omtzigt. Toch liet hij zich gewillig in het kamp-Omtzigt trekken."
Ook ziet Van der Wulp dat sommige CDA'ers vrezen voor de stabiliteit van de partij als Omtzigt wint. "De authentieke politicus wil een volkspartij, met een meer kritische houding tegenover de macht. De macht waar zijn eigen CDA al decennia onderdeel van is."
Maar wie er ook wint, als de verschillen zo klein zijn als het er nu naar uitziet zal bijna de helft van de partij niet tevreden zijn. Van der Wulp: "Hugo de Jonge is nog steeds de favoriet voor de winst, maar hij zal niet ongeschonden uit deze strijd komen. En Omtzigt kan voor een grote verrassing zorgen, maar zal daarna als partijleider nog vele, machtige partijgenoten moeten overtuigen van zijn koers."
